آیا مغز شما هم ظرفیت حافظه‌اش تمام می‌شود؟

شاید برایتان پیش آمده باشد که نگران شوید مغزتان ظرفیت حافظه‌اش را تمام کرده و دیگر جایی برای یادآوری ندارد؛ اما دانشمندان علوم اعصاب بارها تأیید کرده‌اند که حافظه مغز ما به همان شکل حافظه گوشی یا کامپیوتر نیست که پر شود و دیگر جایی نداشته باشد.

به گزارش gsxr و به نقل از Live Science، مغز خاطرات را نه به صورت فایل‌های منفرد در یک سلول عصبی مشخص ذخیره می‌کند، بلکه هر حافظه‌ای به نام «انگرام» در گروهی از نورون‌ها پراکنده است و هر نورون در حفظ چندین خاطره نقش دارد. این سیستم حافظه توزیع‌شده باعث می‌شود ظرفیت ذخیره‌سازی مغز فوق‌العاده بزرگ و عملاً نامحدود به نظر برسد.

برای مثال، یادآوری جشن تولد دوازدهم شما شامل فعال شدن بخش‌های مختلفی از مغز است: رنگ بادکنک‌ها، طعم کیک، صدای دوستان و احساس هیجان همگی در بخش‌های مختلفی ثبت می‌شوند که با هم یک الگوی فعالیت عصبی مستقل را به وجود می‌آورند. هنگام بازخوانی خاطره، این الگو به شکلی خاص بازفعال می‌شود و باعث تداعی آن تجربه می‌گردد.

یکی از مزایای این شیوه این است که اگر بخشی از نورون‌ها آسیب ببیند، احتمال دارد خاطرات همچنان قابل بازیابی باشند، چون تنها در یک نقطه ثبت نشده‌اند. همچنین خاطرات مشابه الگوهای عصبی اشتراکی دارند که به مغز کمک می‌کند اطلاعات را تعمیم دهد و پیش‌بینی‌های بهتری داشته باشد.

 

اما اگر ظرفیت حافظه بی‌نهایت است، چرا همه چیز را به یاد نمی‌آوریم؟ دلیل آن این است که مغز ما به نوعی مثل دوربینی است که فقط ۱۰ درصد از اطلاعات وارد شده را ضبط می‌کند و تنها بخش اندکی از ریزه‌کاری‌ها ذخیره شده و بعد از فرآیندی به نام «تحکیم» به خاطرات پایدار تبدیل می‌شوند.

لیلا داواچی، استاد روانشناسی و علوم اعصاب می‌گوید حافظه ما برای بقا تکامل یافته و بنابراین فقط اطلاعات مفید و ضروری را ثبت می‌کند. بسیاری از خاطرات روزمره که به نظر غیرضروری می‌آیند، تصادفی وارد حافظه ما شده‌اند. الیزابت کنسینگر، روانشناس دانشگاه بوستون، توضیح می‌دهد مغز با هر بار تکرار اطلاعات، به جای حفظ جزئیات دقیق، بیشتر خلاصه و معنای کلی آن را ضبط می‌کند تا ذخیره‌سازی بهینه‌تر صورت گیرد.

در نهایت، حافظه ما محدود نیست بلکه دائماً به شیوه‌ای هوشمندانه بازسازمان می‌یابد تا به ما در انطباق با جهان، یادگیری بیشتر و پیش‌بینی آینده کمک کند. پس دفعه بعد که جایی را فراموش کردید، نگران تمام شدن ظرفیت حافظه‌تان نباشید؛ احتمالاً مغز شما فقط چیزهای مهم‌تری برای به یاد سپردن داشته است.