جوش آوردن ماشین: دلایل، اقدامات فوری و راه‌های پیشگیری

در روزهای گرم سال مشکل جوش آوردن ماشین برای برخی رانندگان به وجود می‌آید. ما در این مقاله راه‌های رفع این مشکل مهم را بیان خواهیم کرد.


موتورهای درون‌سوز به دلیل استفاده از قطعات متحرک با مشکل بالا رفتن دما و داغ کردن قطعات مواجه هستند اما وجود یک سیستم خنک کننده کارا می‌تواند دمای عملکردی موتور را در محدوده بهینه نگه دارد. وجود هرگونه مشکل در این سیستم منجر به بالا رفتن غیرعادی دمای قطعات خواهد شد و موتور اصطلاحاً جوش خواهد آورد. این مشکل می‌تواند خطرات زیادی از جمله آسیب دیدن موتور و سوختگی دست و بدن راننده را به همراه داشته باشد و به همین خاطر حفظ خونسردی و اتخاذ اقدامات صحیح دراین‌باره اهمیت بالایی دارد. مجله gsxr همچون همیشه همراه شما خواهد بود تا راهنمای جامعی درباره دلایل جوش آوردن ماشین، اقدامات لازم و همچنین راهکارهای پیشگیرانه را به ویژه برای خودروهای ایرانی ارائه نماید.

جوش آوردن ماشین چیست و چرا خطرناک است؟

زمانی که دمای موتور خودرو از حد مجاز فراتر رفته و به محدوده خطرناک برسد اصطلاحاً موتور جوش آورده است. این اتفاق معمولاً به دلیل وجود ایراد در سیستم خنک کننده خودرو رخ می‌دهد و در صورت عدم رسیدگی فوری می‌تواند آسیب‌های زیادی به خودرو و حتی سرنشینان وارد سازد. زمانی که خودرو جوش بیاورد احتمال دارد مشکلاتی از جمله سوختن واشر سر سیلندر، یاتاقان زدن و خرابی شلنگ‌ها و… به وجود آید و شاید در صورت عدم رعایت نکات ایمنی، بدن راننده و یا سرنشینان به دلیل دمای بسیار بالای مایع خنک کننده دچار سوختگی شود. با توجه به اهمیت این موضوع، واکنش دیرهنگام و کند به جوش آوردن ماشین می‌تواند آسیب‌های زیادی را به موتور خودرو وارد نماید.

نشانه‌های جوش آوردن ماشین

در جدول زیر نشانه‌های جوش آوردن ماشین و اقدامات اولیه موردنیاز را ذکر کرده‌ایم.

نشانه‌های جوش آوردن ماشین	اقدامات ضروری
ورود نشانگر آب در پشت آمپر به محدوده قرمز	خاموش کردن کولر، روشن کردن بخاری، توقف در جای امن، خاموش کردن موتور خودرو
بلند شدن بخار یا دود از کاپوت	توقف فوری و خاموش کردن موتور، باز نکردن درب رادیاتور تا سرد شدن موتور (حداقل ۳۰ دقیقه)
بوی سوختگی یا شیرین	بررسی نشتی مایع خنک کننده، بررسی شلنگ‌ها، رادیاتور و واترپمپ
صدای غیرعادی تق‌تق از موتور	خاموش کردن موتور، بررسی احتمال خرابی پیستون‌ها یا واشر سر سیلندر
کاهش قدرت موتور یا خاموش شدن ناگهانی	توقف خودرو، بررسی سیستم جرقه‌زنی و انژکتورها پس از سرد شدن
روشن شدن چراغ چک	استفاده از دستگاه دیاگ برای بررسی کد خطا، بررسی سنسور دمای موتور و ترموستات
نشت مایع خنک کننده از زیر خودرو	شناسایی منبع نشتی از رادیاتور یا واترپمپ و یا شلنگ‌ها، تعمیر یا تعویض قطعه معیوب
روغن موتور به رنگ شیری یا قهوه‌ای	توقف خودرو، بررسی وضعیت واشر سر سیلندر و تعویض روغن موتور

دلایل جوش آوردن ماشین

پس از آشنایی با نشانه‌های اصلی جوش آوردن ماشین نوبت به بررسی دلایل این پدیده می‌رسد.

کمبود مایع خنک کننده

یکی از رایج‌ترین دلایل جوش آوردن موتور خودرو کاهش سطح مایع خنک کننده است. به منظور رفع این مشکل ابتدا منتظر سرد شدن موتور بمانید و سپس سطح مایع را در رادیاتور و مخزن انبساط بررسی نمایید. در صورت کمبود به دنبال نشتی احتمالی باشید و پس از رفع آن از مایع خنک کننده با کیفیت (ترجیحاً ۵۰ درصد آب مقطر و ۵۰ درصد ضد یخ) استفاده نمایید.

خرابی فن رادیاتور

در حالت عادی، فن رادیاتور در دمای بالا فعال می‌شود. در صورتی که فن کار نکند احتمالاً مشکل از رله فن، فیوز با موتور فن خواهد بود. به منظور رفع این مشکل به یک تکنسین مجرب مراجعه نمایید تا ابتدا از خرابی فن مطمئن شده و سپس نسبت به تعمیر یا تعویض آن اقدام نمایید.

گرفتگی یا نشتی رادیاتور

وجود هرگونه مشکل از جمله گرفتگی یا نشتی در رادیاتور باعث اختلال در گردش مایع خنک کننده و کاهش کارایی آن در دور کردن گرما از موتور خواهد شد. به منظور رفع این مشکل بهتر است رادیاتور را با استفاده از محلول‌های مخصوص بشویید تا رسوبات آن دفع شوند. برای رفع نشتی‌های احتمالی رادیاتور نیز می‌توانید از مواد مخصوص استفاده کنید.

خرابی واترپمپ یا ترموستات

واترپمپ باعث گردش مایع در سیستم خنک کننده خودرو می‌شود اما طبیعی است که پس از مدتی کارایی خود را از دست بدهد. از جمله علائم خرابی واترپمپ می‌توان به صدای سایش از بخش جلوی موتور و نشتی مایع خنک کننده از زیر واترپمپ اشاره کرد. ترموستات نیز جهت تنظیم دمای موتور بکار می‌رود و قفل کردن و یا باز ماندن آن می‌تواند تبعاتی برای موتور به همراه داشته باشد.

فشار زیاد روی موتور

رانندگی پرفشار و بی‌مهابا، حمل بارهای سنگین، تردد مکرر در سربالایی و استفاده از کولر در فصل تابستان می‌تواند موتور خودرو را تحت‌فشار قرار دهد. در این حالت سیستم خنک کننده کارایی کافی برای کاهش دمای موتور نخواهد داشت و مشکل جوش آوردن ماشین رخ خواهد داد. توصیه می‌شود در روزهای گرم سال سبک رانندگی آرام و ملایم را به کار گیرید.

بیشتر بخوانید: مدت‌زمان لازم برای خنک شدن موتور خودرو چقدر است؟

کیفیت پایین روغن موتور

روغن موتور علاوه بر روان کاری وظیفه کاهش دمای قطعات متحرک را نیز بر عهده دارد. روغن‌های متفرقه و بی‌کیفیت توانایی روان کاری و دفع گرما را ندارند و پس از گذشت مدتی اکسید شده و موجب آسیب دیدن قطعات و جوش آوردن ماشین می‌شوند. حتماً از روغن‌های با کیفیت و اصلی استفاده کنید تا متحمل هزینه‌های سنگین نشوید.

اقدامات فوری هنگام جوش آوردن ماشین

در صورتی که متوجه جوش آوردن ماشین شدید اقدامات زیر را سریعاً انجام دهید:

توقف امن

سرعت خود را کاهش داده و خودرو را در مسیری مسطح متوقف کنید. خودروی خود را نباید در سربالایی یا سرازیری متوقف نمایید.

باز کردن کاپوت

در صورتی که بخار یا دود شدیدی از زیر کاپوت بلند نمی‌شود، با احتیاط کاپوت را باز کنید. حتماً مراقب باشید که بخارآب و مایع خنک کننده پوست شما را نسوزاند.

روشن کردن بخاری

با روشن کردن بخاری و قرار دادن آن در حالت حداکثر به کاهش دمای موتور کمک نمایید.

ریختن آب روی رادیاتور

به آرامی روی دیوار رادیاتور آب بریزید. حتماً دقت کنید که آب روی قطعات موتور ریخته نشود زیرا می‌تواند آسیب‌هایی به قطعات آن وارد کند.

عدم باز کردن درب رادیاتور

به هیچ عنوان تا زمانی که موتور خودرو به‌صورت کامل سرد نشده است درب رادیاتور را باز نکنید زیرا مایع خنک کننده با فشار زیاد به سر و صورت شما خواهد پاشید و خطر سوختگی وجود خواهد داشت.

تماس با امداد خودرو

در صورتی که با این راهکارها دمای موتور کاهش نیافت با امداد موتور مطمئن تماس بگیرید.

نبایدهای جوش آوردن ماشین

در بالا به اقدامات فوری که زمان جوش آوردن موتور خودرو باید انجام دهید اشاره کردیم اما حالا می‌خواهیم اقدامات ممنوعه در این زمان را ذکر نمایید.

ریختن آب روی موتور

در صورتی که خودرو جوش آورده باشد و شما روی موتور آب بریزید احتمال ترک خوردن بلوک موتور یا سر سیلندر وجود خواهد داشت.

خاموش کردن فوری موتور

اگر موتور خودرو جوش آورد ضمن حفظ خونسردی از خاموش کردن سریع آن خودداری کنید چراکه این کار می‌تواند خطر چسبیدن رینگ پیستون را به همراه داشته باشد.

باز کردن درب رادیاتور داغ

اگر موتور خودرو به‌طور کامل سرد نشده باشد، باز کردن درب رادیاتور می‌تواند خطر سوختگی سر و صورت را به همراه داشته باشد.

رانندگی با موتور جوش آورده

ادامه رانندگی در صورت جوش آوردن موتور به قطعاتی همچون واشر سر سیلندر آسیب جدی وارد خواهد کرد.

بایدها و نبایدهای جوش آوردن ماشین
بایدها	نبایدها
توقف خودرو در محل امن	ادامه رانندگی و وارد شدن آسیب جدی به موتور
خاموش کردن موتور خودرو	باز کردن درب رادیاتور یا مخزن انبساط در زمان داغی موتور
باز کردن کاپوت برای خنک شدن موتور (با احتیاط کامل)	ریختن آب سرد روی موتور
بررسی سطح مایع خنک کننده پس از سرد شدن کامل موتور	استفاده از آب‌لوله‌کشی بجای مایع خنک کننده
اضافه کردن مایع خنک کننده در صورت نیاز	نادیده گرفتن چراغ هشدار دمای موتور
بررسی نشتی سیستم خنک کننده (شلنگ‌ها، رادیاتور، واترپمپ)	تعمیرات غیراصولی مانند تعویض ترموستات یا واترپمپ بدون دانش فنی کافی
روشن کردن بخاری برای کمک به خنک شدن موتور	استفاده از افزودنی‌های ناشناخته در رادیاتور
مراجعه به مکانیک برای تشخیص دلیل اصلی جوش آوردن ماشین	نادیده گرفتن سطح روغن موتور و یا استفاده از روغن بی‌کیفیت
تعویض دوره‌ای مایع خنک کننده (معمولاً هر ۲ سال)

 جوش آوردن در خودروهای پرطرفدار

در ادامه به دلایل رایج جوش آوردن خودروهای پرطرفدار ایرانی و راه‌حل‌های رفع آن‌ها اشاره می‌کنیم.

جوش آوردن پراید

از جمله دلایل اصلی جوش آوردن پراید می‌توان به کمبود مایع خنک کننده، خرابی واترپمپ و ترموستات، مشکلات فن، روغن موتور بی‌کیفیت و فشار آوردن زیاد به خودرو اشاره کرد. جهت رفع جوش آوردن پراید بهتر است سبک رانندگی آرامی داشته و بررسی دوره‌ای سیستم خنک کننده را در دستور کار خود قرار دهید.

جوش آوردن ۲۰۶

از کار افتادن فن رادیاتور، خرابی فشنگی آب، ایراد در ترموستات و واترپمپ و نشتی رادیاتور جزو دلایل رایج جوش آوردن پژو ۲۰۶ هستند. بررسی سیستم برقی و خنک کننده ۲۰۶ و رفع ایرادات در سریع‌ترین زمان ممکن تأثیر به سزایی در جلوگیری از جوش آوردن این خودرو خواهند داشت.

جوش آوردن سمند/پژو ۴۰۵

عواملی همچون کاهش سطح مایع خنک کننده، خرابی فن‌ها، استفاده از روغن موتور بی‌کیفیت، انسداد شلنگ‌های سیستم خنک کننده و… باعث جوش آوردن سمند و پژو ۴۰۵ می‌شوند. بررسی منظم سیستم خنک کننده، رادیاتور و واترپمپ و همچنین استفاده از روغن باکیفیت و اصلی باعث بهبود عملکرد موتور و حفظ دمای ایده آل می‌شوند.

راه‌های پیشگیری از جوش آوردن ماشین

مهم‌ترین راه‌های جلوگیری از جوش آوردن ماشین به شرح زیر هستند:

• بررسی منظم سطح و کیفیت مایع خنک کننده
• تعویض دوره‌ای مایع خنک کننده طبق دستورالعمل سازنده خودرو
• بررسی سلامت شلنگ‌ها، رادیاتور و واترپمپ
• اطمینان از عملکرد صحیح ترموستات
• جلوگیری از نشتی سیستم خنک کننده
• بررسی و تعویض به موقع روغن موتور
• تمیز کردن رادیاتور از هرگونه گردوغبار و آلودگی
• اطمینان از عملکرد صحیح فن‌های رادیاتور
• اجتناب از حمل بار اضافی یا رانندگی پرفشار
• پرهیز از رانندگی طولانی‌مدت در ترافیک سنگین و با کولر روشن

هزینه‌های جوش آوردن ماشین

دقت داشته باشید که هزینه تعمیر و یا تعویض قطعاتی که به خاطر جوش آوردن ماشین بررسی می‌شوند بسته به مدل خودرو، برند قطعه و محل تعمیر متفاوت خواهد بود. برای نشت‌یابی و رفع نشتی نرخ یکسانی وجود ندارد و معمولاً به‌صورت توافقی تعیین می‌شود و هزینه آن می‌تواند چیزی بین ۳۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان باشد. هزینه تعویض رادیاتور خودرو نیز در همین حدود ارزیابی می‌شود. در جدول زیر نیز قیمت تقریبی واترپمپ، ترموستات و واشر سر سیلندر چند خودروی پرطرفدار ایرانی ذکر شده‌اند.

نام خودرو	قیمت تقریبی واترپمپ (تومان)	قیمت تقریبی ترموستات (تومان)	قیمت تقریبی واشر سر سیلندر (تومان)
پراید	۶۰۰ هزار	۱۵۰ هزار	۳۰۰ هزار
ساینا و کوییک	۷۵۰ هزار	۱۵۰ هزار	۵۰۰ هزار
پژو ۴۰۵ و سمند	۹۰۰ هزار	۳۰۰ هزار	۷۰۰ هزار
پژو ۲۰۶	۱ میلیون	۳۰۰ هزار	۹۰۰ هزار
ال نود	۲ میلیون	۸۰۰ هزار	۱ میلیون

سؤالات متداول درباره جوش آوردن ماشین

• چرا ماشین در ترافیک جوش می‌آورد؟

حرکت و توقف مداوم، استفاده از کولر، دمای بالای هوا و موتور به همراه ایرادات احتمالی سیستم خنک کننده باعث می‌شوند خودرو در چنین شرایطی جوش بیاورد.

• خاموش کردن موتور هنگام جوش آوردن خطر دارد؟

توصیه می‌شود موتور خودرو را پس از جوش آوردن سریع خاموش نکنید چراکه در این صورت احتمال چسبیدن رینگ پیستون وجود دارد. بهتر است خودرو را در محلی ایمن پارک کرده و بخاری را تا درجه آخر فعال کنید و به آرامی روی رادیاتور آب بریزید تا دمای موتور کاهش یابد.

• بهترین ضدیخ برای پراید چیست؟

ضدیخ بهینه برای پراید باید دارای ویژگی‌هایی همچون ضد جوش، ضدیخ و ضد خوردگی باشد و عملکرد موتور را بهبود بخشد. بهترین ضدیخ برای پراید همچنین می‌بایست پایداری شیمیایی خوبی داشته و در ترکیبات آن از مواد مضر و رسوب زا استفاده نشده باشد. شرکت‌های بهران، کاسپین و پارس جزو بهترین شرکت‌های داخلی تولید کننده ضدیخ برای خودروهایی همچون پراید هستند.

• هزینه تعمیر نشتی رادیاتور چقدر است؟

بسته به مدل خودرو و تخصص تعمیرکار، هزینه تعمیر نشتی رادیاتور می‌تواند بین ۴۰۰ هزار تا ۱.۵ میلیون تومان و حتی بیشتر باشد.

نتیجه‌گیری

جوش آوردن ماشین جزو بدترین سناریوها برای رانندگان است و بی‌توجهی به آن می‌تواند عواقب مالی و جانی زیادی در پی داشته باشد. بررسی منظم سیستم خنک کننده خودرو نقش مهمی در جلوگیری از جوش آوردن خواهد داشت. در این مقاله راهنمای جامعی درباره راه‌های رفع جوش آوردن ماشین ارائه شد و امیدواریم همواره آن‌ها را به یاد داشته باشید. از شما عزیزان درخواست می‌کنیم تجربیات خود در این زمینه را با ما و دیگر کاربران gsxr به اشتراک بگذارید.