راز سنگ‌های مغناطیسی ماه در دل یک برخورد عظیم پنهان است
راز سنگ‌های مغناطیسی ماه در دل یک برخورد عظیم پنهان است
به گزارش gsxr و به نقل از اسپیس، اما پژوهش تازه‌ای که با استفاده از شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای پیشرفته انجام شده، نشان می‌دهد که یک برخورد کیهانی عظیم در گذشتهٔ بسیار دور ممکن است عامل این پدیده باشد.
در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، فضانوردان مأموریت‌های آپولو ناسا سنگ‌هایی از سطح ماه به زمین آوردند. این سنگ‌ها، به‌ویژه آن‌هایی که از سمت دور ماه جمع‌آوری شده‌اند، ویژگی‌های مغناطیسی غیرمنتظره‌ای از خود نشان دادند.
این یافته‌ها بعدها با داده‌های جمع‌آوری‌شده از فضاپیماهای مدارگرد نیز تأیید شدند. اما اینکه این ویژگی‌ها از کجا آمده‌اند، مدت‌ها ناشناخته باقی ماند.
اکنون گروهی از پژوهشگران به سرپرستی ایزاک نَرِت (دانشجوی دکتری در مؤسسهٔ فناوری ماساچوست یا MIT) بر این باورند که عامل این مغناطیسی شدن، برخورد یک سیارک بزرگ با سطح ماه بوده است. این برخورد، به‌گفتهٔ آن‌ها، موجب تقویت موقت میدان مغناطیسی ضعیف ماه شده و ردپایی مغناطیسی در سنگ‌ها به‌جای گذاشته است؛ ردپایی که هنوز قابل اندازه‌گیری است.
در گذشته، ماه دارای یک هستهٔ مذاب کوچک بوده است که توانسته میدان مغناطیسی ضعیفی تولید کند. اما این میدان آن‌قدر نیرومند نبوده که بتواند به‌تنهایی سنگ‌های سطحی را مغناطیسی کند.
بر اساس شبیه‌سازی‌های نرت و تیمش، اگر در آن زمان برخوردی عظیم – مانند برخوردی که منجر به شکل‌گیری حوضهٔ بزرگ ایمبریوم شده – رخ داده باشد، می‌توانسته به‌طور موقت این میدان ضعیف را تقویت کند.
در این شبیه‌سازی‌ها مشخص شده است که این برخورد عظیم، سطح ماه را تا حد زیادی بخار کرده و ابری از ذرات فوق‌گرم و باردار الکتریکی، موسوم به پلاسما، تولید کرده است.
این پلاسما مانند یک مه عظیم الکتریکی به دور ماه پخش شده و در سمت مقابل محل برخورد متمرکز شده است. در نتیجه، میدان مغناطیسی ماه در آن ناحیه برای مدت کوتاهی تقویت شده و سنگ‌هایی که در آن منطقه بوده‌اند، این میدان را درون ساختار بلوری خود ثبت کرده‌اند.
این فرایند شاید کمتر از یک ساعت طول کشیده باشد، اما توانسته اثری ماندگار به‌جای بگذارد. پژوهشگران معتقدند که امواج لرزه‌ای حاصل از برخورد نیز در این فرایند نقش داشته‌اند. این امواج که در سراسر ماه گسترش یافته و در سمت مقابل محل برخورد به هم رسیده‌اند، موجب لرزش الکترون‌ها درون سنگ‌ها شده‌اند.
این حرکت دقیقاً زمانی رخ داده که میدان مغناطیسی به اوج خود رسیده، و همین امر باعث شده سنگ‌ها همانند یک عکس فوری، جهت‌گیری میدان مغناطیسی را در خود ثبت کنند.
بنجامین وایس (استاد علوم زمین و سیارات در MIT و از نویسندگان مقاله) این فرایند را چنین توصیف می‌کند: «انگار که یک دسته کارت بازی را در هوا پرتاب کنید، در حالی که هر کارت یک سوزن قطب‌نما دارد. وقتی کارت‌ها به زمین می‌افتند، همگی در جهتی تازه قرار می‌گیرند.»
گفتنی است این نظریه هنوز نیازمند تأیید میدانی است. مناطقی از سمت دور ماه، به‌ویژه نزدیک قطب جنوب، بیشترین سنگ‌های مغناطیسی را در خود جای داده‌اند. این منطقه در حال حاضر در اولویت کاوش مأموریت‌های فضایی بین‌المللی قرار دارد.
برنامهٔ آرتمیس ناسا، که هدف آن بازگرداندن انسان به سطح ماه و ایجاد پایگاهی دائمی است، نیز قصد دارد در سال‌های آینده این مناطق را مورد بررسی قرار دهد.
در صورتی که مأموریت‌های آتی موفق شوند سنگ‌هایی را بیابند که هم ویژگی مغناطیسی و هم نشانه‌های برخورد شدید در آن‌ها دیده شود، این نظریه تقویت خواهد شد که یک برخورد عظیم، منشأ اصلی ناهنجاری‌های مغناطیسی ماه بوده است.
ایزاک نرت در پایان می‌افزاید: «این تنها یکی از قطعات پازل است، اما می‌تواند ما را در درک تاریخچهٔ دینامیکی ماه یاری کند.»
