زباله الکترونیکی؛ منبع جدید ثروت
زباله الکترونیکی؛ منبع جدید ثروت
مفهومی که به آن «معدن‌کاوی شهری» می‌گویند، به استخراج مواد از محصولات موجود اشاره دارد؛ برخلاف «استخراج اولیه» که به بهره‌برداری از منابع زیرزمینی گفته می‌شود.
اتحادیه‌ی اروپا تأمین زنجیره‌های عرضه برای مواد خام حیاتی در فناوری‌های سبز و دیجیتال را به اولویت راهبردی تبدیل کرده است. کمیسیون اروپا ده‌ها مورد از این منابع را به‌عنوان مواد «حیاتی» و «راهبردی» طبقه‌بندی کرده است. بااین‌حال، ۹۰درصد این مواد اکنون از خارج از اتحادیه اروپا تأمین می‌شود.
بر اساس داده‌های اتحادیه اروپا، فقط حدود ۱درصد از مواد ارزشمندی که در این اتحادیه مصرف می‌شوند، از طریق بازیافت به دست می‌آیند. طبق قانون مواد خام حیاتی که در سال ۲۰۲۴ به تصویب رسید، مقرر شده تا سال ۲۰۳۰ میزان استفاده از منابع داخلی به ۲۵درصد برسد.
زباله الکترونیکی، ثروت پنهان
هدف کمیسیون، تقویت فرایند بازیافت زباله‌های الکترونیکی است که یکی از سریع‌ترین جریان‌های پسماند روبه‌رشد است.
در هر کشور عضو، سازمان‌هایی مسئول جمع‌آوری و انتقال زباله‌های الکترونیکی به ۲۷۰۰ مرکز پردازش در سراسر قاره هستند. پیش‌بینی می‌شود که مراکز بازیافت بتوانند بخش رو‌به‌رشدی از نیاز کارخانه‌های ریخته‌گری اروپا را تأمین کنند؛ صنایعی که معمولاً مواد موردنیاز خود را از دیگر قاره‌ها مانند آسیا وارد می‌کنند.
چندین چالش وجود دارد؛ از دشواری و سود کمِ بازیابی ریزترین اجزای مواد گرفته تا پدیده‌ای به نام «خواب زمستانی وسایل الکترونیکی». طبق یک پژوهش، هر خانواده اروپایی به‌طور میانگین ۷۴ وسیله الکترونیکی دارد که ۱۳ مورد از آن‌ها بلااستفاده‌اند اما به دلایل مختلف، از جمله نگرانی درباره‌ی حفظ اطلاعات شخصی، آن‌ها را در خانه نگه می‌دارند.
دوست دارید در ساختمان‌های مبتنی بر اقتصاد چرخشی زندگی کنید؟
کمیسیون اروپا قصد دارد در سال ۲۰۲۶ قانون جدیدی درباره اقتصاد چرخشی ارائه کند تا مدل‌های پایدار در بخش‌هایی مانند ساخت‌وساز و تخریب، رقابتی‌تر شوند. این بخش حدود ۴۰درصد از وزن کل زباله‌های اتحادیه اروپاست، که عمدتاً شامل مواد اولیه سنتی مانند بتن، آلومینیوم، فولاد و شیشه است، موادی که همچنان اغلب وارداتی‌اند.
بتن‌های تخریب‌شده اغلب بازیافتی محسوب می‌شوند، اما در واقع فقط خرد می‌شوند تا مثلاً در زیرسازی جاده‌ها استفاده شوند. فناوری‌های نوینی در حال توسعه‌اند که به‌جای کاهش کیفیت مواد، امکان بازیافت واقعی را فراهم می‌کنند. با روش‌های نوین، بلوک‌های کهنه دوباره جان می‌گیرند و به بتن درجه‌یک بدل می‌شوند.
علاوه بر این، بسیاری از مواد باقی‌مانده مانند پلاستیک و چوب معمولاً بازیافت نمی‌شوند و سر از زباله‌سوزها یا محل‌های دفن زباله درمی‌آورند. روش‌های نوین تفکیک پسماند موجب افزایش میزان بازیافت شده‌اند.
بازیافت یا بازآفرینی؛ با کمترین آسیب به محیط‌زیست
یکی دیگر از روندهای نوظهور، استفاده‌ی مجدد از مواد است. موادی همچون بلوک‌های بتنی، پنجره‌ها و آجرها را می‌توان جدا کرده و دوباره استفاده کرد. استفاده از طراحی‌های ماژولارتر در ساخت‌وساز، امکان تحقق هرچه بیشتر اصول اقتصاد چرخشی را فراهم می‌کند.
در برخی کشورها، پیش از تخریب ساختمان‌ها، تهیه فهرستی از مصالح و مواد به‌کاررفته در آن‌ها الزامی شده است.
کارشناسان می‌گویند نوسازی ساختمان‌ها، مانند تعمیر و استفاده مجدد از وسایل الکترونیکی، از نظر زیست‌محیطی بهتر از تخریب است.
بر اساس گزارش آژانس محیط‌زیست اروپا، ۲۰ تا ۲۵درصد از کل انتشارهای زیست‌محیطی مرتبط با چرخه عمر ساختمان‌های موجود در اتحادیه اروپا، در مواد به‌کاررفته در ساخت آن‌ها نهفته است. نوسازی بر پایه اقتصاد چرخشی به کاهش گازهای گلخانه‌ای موجود در مواد ساختمانی منجر می‌شود.
