ساب 37 ویگن؛ تنها رهگیر موفق در مقابل لاکهید مارتین SR-71 بلک برد!

جت جنگنده ساب ۳۷ ویگن در زمان جنگ سرد توسعه یافت و اگرچه کمتر شناخته شده بود اما توانایی‌های خود را اثبات کرد.


ویگن در سال ۱۹۷۱ معرفی و در سال ۲۰۰۷ بازنشسته شد. این جنگنده سوئدی در چهار نسخه جنگنده، جنگنده بمب‌افکن، شناسایی و گشت دریایی تولید شد. ۳۷ ویگن به خاطر سرعت ۱.۷ ماخ (۲۰۹۹ کیلومتر در ساعت) و توانایی قابل‌توجه حمل سلاح شناخته می‌شود. این محصول متمایز به خاطر قفل کردن روی هواپیمای جاسوسی SR-71 بلک برد اعتبار زیادی به دست آورد.

نیروی هوای سوئد با استفاده از داده‌های مختلف و برنامه‌ریزی دقیق توانست چندین بار هواپیمای بلک برد را رهگیری کند و حتی به یک فروند SR-71 آسیب دیده کمک نماید. ویگن در نهایت جای خود را به جاس ۳۹ گریپن داد. اگرچه ویگن به اندازه جنگنده‌های مشهور دنیا در بین عموم مردم شناخته شده نیست اما توانایی‌های فوق‌العاده‌ای دارد و در سال‌های طولانی جنگ سرد خودش را کاملاً اثبات کرده است. این جنگنده که با نام مستعار تاندر بولت نیز شناخته می‌شود از نوع تک نفره مناسب برای هر نوع آب و هوایی است و می‌تواند حدود ۷.۲ تن مهمات از جمله موشک‌های هوا به هوا، هوا به زمین و ضد کشتی را علاوه بر بمب‌های مرسوم حمل کند. ساب ۳۷ ویگن علاوه بر سرعت بالا توانایی رسیدن به ارتفاع عملیاتی ۱۸ هزار متری را داشته است. ساب و نیروی هوایی سوئد کار روی این پروژه را از دهه ۵۰ میلادی شروع کردند.

این هواپیمای جنگنده اولین پرواز خود را در سال ۱۹۶۷ انجام داد و چهار سال بعد وارد چرخه خدمت شد. آخرین فروند از ویگن نیز سال ۲۰۰۷ بازنشسته شد. در مجموع ساب حدود ۳۳۰ فروند از تمامی نسخه‌های ۳۷ ویگن را تولید کرده است. همان‌طور که گفته شد نیروی هوای سوئد جنگنده موردبحث را با جاس ۳۹ گریپن جایگزین نمود. چهار نسخه ۳۷ ویگن شامل مدل‌های ذکر شده بوده‌اند: ساب ۳۷ به عنوان جت جنگنده عمل می‌کرد درحالی‌که نسخه AJ 37 یک جنگنده بمب‌افکن طراحی شده برای مأموریت‌های هوا به زمان بود. سومین نسخه از جنگنده موردبحث SF 37 نام داشت که برای مأموریت‌های شناسایی بکار می‌رفت و نهایتاً به SH 37 باید اشاره کرد که نقش گشت دریایی را ایفا می‌نمود. ساب ۳۷ ویگن دستاوردهای منحصربه‌فردی در تاریخ هوانوردی داشته است. این جنگنده تنها محصولی است که روی هواپیمای جاسوسی SR-71 بلک برد قفل کرده، دستاوردی که بسیار مهم به شمار می‌رود.

SR-71 بلک برد برای پروازهای برد بلند بر فراز اتحاد جماهیر شوروی طراحی شد و می‌توانست به سرعت حدود ۳.۲ ماخ (۳۹۵۱ کیلومتر در ساعت) برسد. ارتش شوروی فاقد رقیبی برای این هواپیمای جاسوسی بود. میگ ۲۵ که سریع‌ترین جنگنده شوروی محسوب می‌شد حداکثر سرعت ۲.۸ ماخ (۳۴۵۷ کیلومتر در ساعت) را ثبت می‌کرد و به همین خاطر در زمان انجام مأموریت‌های شناسایی بر فراز شوروی، SR-71 بلک برد به راحتی می‌توانست از هرگونه پدافند یا جنگنده‌های رهگیری این کشور فرار کند. به همین خاطر قفل کردن ویگن روی هواپیمای جاسوسی آمریکا دستاورد بسیار مهمی بوده است؛ اما شاید این سؤال برای شما پیش آید که ساب ۳۷ ویگن با وجود سرعت بسیار کمتر نسبت به بلک برد چگونه توانسته آن را رهگیری کند؟ پاسخ به برنامه‌ریزی و تمرین نیروی هوایی سوئد مربوط می‌شود. این کشور در دوران جنگ سرد سیاست بی‌طرفی را اتخاذ کرده بود. در واقع سوئد همین چند ماه قبل و پس از حمله روسیه به اوکراین به عضویت ناتو درآمده است.

نیروی هوایی آمریکا به دنبال مأموریت‌های جاسوسی بلک برد از کشور سوئد بود چراکه این کشور در همسایگی شوروی قرار داشت. به همین خاطر نیروی هوایی سوئد داده‌های مربوط به این پروازها را در اختیار داشت و شروع به یافتن راه‌هایی برای رهگیری هواپیماهای جاسوسی آمریکایی کرد. با استفاده از اسکادران آموزش دیده ساب ۳۷ ویگن، سوئدی‌ها چندین بار خلبان‌های SR-71 بلک برد را سورپرایز کرده و حتی روی این هواپیمای بسیار سریع قفل کردند. همچنین در یک مورد خلبان‌های ویگن به یک بلک برد آسیب دیده کمک کرده‌اند.