چرا تانک T-14 روسیه هنوز در باتلاق توسعه گیر کرده است؟

تانک بزرگ و خبرساز T-14 روسیه با وجود اینکه از سال‌ها قبل در فاز توسعه قرار دارد اما هنوز عملیاتی نشده است. این مقاله به بررسی دلایل چنین تأخیری می‌پردازد.


اگر یک نکته از جنگ در اوکراین واضح شده باشد این است که روسیه با مشکل تانک روبروست. تانک معروف T-90 که به شدت تبلیغ شده بود در اوکراین شکست سختی خورد و روسیه مجبور شد تا از جنگ‌افزارها و زره‌های قدیمی برای ادامه جنگ استفاده کند. روسیه جنگ تانک‌ها را به اوکراین آورد اما این کار را با تجهیزات مدرن انجام نداد. بیشتر تانک‌هایی که اوکراینی‌ها نابود کردند تانک‌های T-80 از دوران شوروی بودند که بیش از ۱۰۰۰ عراده از آن‌ها از بین رفت. ۲۰۰۰ تانک دیگر نیز نابود شد که شامل نمونه‌های قدیمی‌تر مانند T-72 بود. این تانک‌ها مدرن نیستند و شانس زیادی در برابر تانک‌های جدید M1 آبرامز یا چلنجر ۲ اوکراین که به ترتیب توسط آمریکا و بریتانیا فراهم شده است ندارند. در همین حال روسیه سخت مشغول توسعه تانک T-14 آرماتا است تا آن را به عنوان نسل بعدی تانک رزمی خود به خدمت بگیرد؛ اما باید دانست توسعه T-14 با مشکلات زیادی مواجه شده است و به زودی وارد میدان نبرد نخواهد شد.

همچنین بخوانید:

فرایند توسعه T-14 روسیه از سال ۲۰۱۴ کلید خورد و به عنصر اصلی در رژه نظامی این کشور تبدیل شد. در ابتدا روسیه برنامه‌ریزی کرده بود که تا سال ۲۰۲۰ تعداد ۲۳۰۰ عراده تانک خریداری کند اما این مقدار بعداً به ۱۰۰ تانک کاهش یافت؛ حتی این تعداد نیز برای تست و بررسی به ۲۰ عراده تانک کاهش پیدا کرد. روسیه ادعا کرده بود که T-14 در خدمت نیروهای مسلح روسیه است و چند عراده از آن‌ها برای آزمایش در اوکراین استفاده شده‌اند؛ اما T-14 هنوز به جایگاهی که باید باشد نرسیده است و به نظر نمی‌رسد که روسیه به زودی آن را به‌طور کامل در میدان نبرد قرار دهد.

تانک T-14 آرماتا روسیه

در روی کاغذ T-14  آرماتا یک تانک بزرگ است و می‌تواند یکی از ترسناک‌ترین تانک‌های نظامی دنیا باشد. البته در حال حاضر این یک رویاست اما اگر T-14 به حقیقت بپیوندد یک بازیگر مهم در نبردهای جهانی خواهد بود. توسعه تانک T-14 روسیه می‌تواند برای رقبا و دشمنان این کشور نگرانی‌هایی در پی داشته باشد چراکه از پیشرفت‌های قابل‌توجه در مقایسه با تانک‌های قدیمی‌تر سود برده و دارای سیستم حفاظت فعال است. این سیستم پوشش راداری ۳۶۰ درجه دارد و می‌تواند گلوله‌های شلیک شده به تانک را از بین ببرد.

تانک‌های کشورهای دیگر نیز از سیستم حفاظت فعال برای حفاظت استفاده می‌کنند اما سیستم برنامه‌ریزی شده روسیه یک گام جلوتر از طرح‌های غربی است. بهبودهای دیگر این تانک شامل سپرهای محافظ ارتقا یافته و زره برای جلوگیری از نفوذ موشک‌های ضدتانک و نارنجک‌های پرتابی است. همچنین T-14 روسیه سیستم‌های الکترونیکی بهبود یافته‌ای خواهد داشت که آن را از پالس‌های الکترومغناطیسی محافظت می‌کند. طراحی تانک موردبحث یک بازنگری کامل از سیستم‌های زرهی روسیه را به نمایش می‌گذارد و شامل همه نوع روش‌های حمله و دفاع مستقیم می‌شود. T-14 دارای برجک بدون خدمه است که از سه اپراتور داخل تانک محافظت می‌کند. تانک‌های قبلی روسیه توجه زیادی به ایمنی اپراتورها نداشتند و بنابراین این یک پیشرفت بزرگ به منظور حفظ جان خدمه تانک‌های روسیه به شمار می‌رود. تلفات تانک‌های روسی در اوکراین نشان داده است که این کشور در سال‌های قبل توجه زیادی به این مسئله نداشته و به همین خاطر برجک بدون خدمه تغییر بزرگی محسوب می‌شود. تانک T-14 باعث نگرانی در غرب شده و سازمان اطلاعات نظامی بریتانیا درباره خطرات آن هشدارهایی صادر کرده است.

چرا T-14 در جهنم توسعه گیر کرده است؟

روسیه تأکید زیادی روی تولید تانک T-14 داشته است و به نظر می‌رسد که تمام اطلاعات منتشر شده دقیق نبوده است. درحالی‌که روسیه ابتدا ادعا کرد T-14 را به اوکراین فرستاده اما ظاهراً این کار را انجام نداده و ترجیح داده است که تانک T-90 را به جای آن بفرستد. احتمالاً این کار برای جلوگیری از تلفات تانک‌های جدید روسی و ایجاد یک شرمساری بین‌المللی صورت گرفته و یا اینکه ممکن است به دلیل مشکلات مالی باشد. احتمال دیگر هم عدم آماده شدن تانک T-14 برای استقرار در یک منطقه جنگی فعال است و روس‌ها ترجیح می‌دهند فعلاً آن را برای رژه و نمایش‌های نظامی به خدمت گیرند.

جنگ در اوکراین یکی از بزرگ‌ترین موانع در تولید T-14 است. پس از حمله روسیه تحریم‌ها بر تولید سیستم‌های الکترونیکی در این کشور تأثیر گذاشت و این موضوع تلاش‌ها برای تولید تانک T-90 را نیز کاهش داد. با این حال حتی قبل از حمله به اوکراین نیز تانک موردبحث با مشکلات طراحی و تولید روبرو بود. این مسئله تعجب‌آور نیست زیرا T-14 یک جهش تکنولوژی نسبت به طرح‌های قدیمی‌تر شوروی به شمار می‌رود و بهینه‌سازی تولید برای تطبیق با نیازهای تکنولوژی‌های مدرن‌تر هزینه‌بر و زمان‌بر است. مجله نشنال اینترست پروژه T-14 را یک پروژه شکست‌خورده توصیف کرده است و شاید در این زمینه حق با کارشناسان این مجله باشد. تأخیر در تولید، هزینه‌های سرسام‌آور و وعده‌هایی که کرملین قادر به تحقق آن‌ها نبوده است باعث شده تا T-14 چیزی شبیه به شوخی به نظر برسد. در روی کاغذ این تانک جزو تجهیزات شگفت‌انگیز نظامی است اما در واقعیت یک پروژه بلند پروازانه به نظر می‌رسد که کرملین بارها در تحویل آن شکست خورده و احتمالاً این وضعیت در آینده نزدیک تغییر نخواهد کرد. ممکن است روزی روسیه T-14 را عملیاتی کند اما احتمالاً این اتفاق تا مدت‌ها بعد از پایان جنگ در اوکراین نخواهد افتاد.