هفت نوع سوخت که در خودروها استفاده می‌شود

در این مطلب به انواع سوخت‌های رایج در خودروهای امروزی و ویژگی‌هایشان می‌پردازیم.

هنوز آینده موعود که در آن خودروها تماماً از نیروی برق برای حرکت استفاده می‌کنند، نرسیده‌ایم؛ پس خودروها به سوخت نیاز دارند. تمام موتورهای درون‌سوز با منطقی یکسان طراحی شده‌اند. همه آن‌ها نیازمند ترکیب سوخت و هوا هستند تا در محفظه سیلندر بسوزد و انرژی لازم برای حرکت را تولید کند. ممکن است تصور کنید که تعداد سوخت‌های موجود در بازار به سه یا نهایتاً چهار نوع برسد اما تنوع موتورهای یادشده بیشتر از این‌ها است پس در ادامه به اصلی‌ترین انواع سوخت رایج در بازار جهان می‌پردازیم.

بنزین

رایج‌ترین سوخت خودرو در سراسر جهان، بنزین است. این سوخت با فاصله زیادی نسبت‌به سایر سوخت‌های دیگر، بازار را در اختیار خود گرفته است. این سوخت نسبت‌به بسیاری از انواع دیگر ارزان‌تر و دردسترس‌تر است و پایه‌ای‌ترین نیازهای یک موتور درون‌سوز را ارضا می‌کند. هرچه اکتان بنزین بالاتر باشد (مانند بنزین‌های موسوم‌به سوپر، پلاس، پریمیوم و…) بهتر سوزانده می‌شود اما قیمت بیشتری هم دارد. بنزین‌های اکتان بالا معمولاً دمای انجماد بالاتری هم دارند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره اکتان بنزین و انواع آن مقاله‌های «معنای عدد اکتان بنزین و درجه‌های متفاوت آن چست؟!» و «تفاوت بنزین سوپر و معمولی در چیست؟» را مطالعه کنید.

بااین‌همه بنزین یک سوخت فسیلی به شمار می‌رود و درصد قابل‌توجهی از گازهای گلخانه‌ای اتمسفر زمین ناشی از سوزاندن این سوخت هستند. البته تمام سوخت‌های مختص خودروهای درون‌سوز روی آزادسازی آلایندگی تأثیرگذار هستند؛ حتی خودروهای برقی و به‌اصطلاح پاک هم در زنجیره تأمین نیرو و ساخت خود به این فرایند مضر کمک می‌کنند. مشخصاً بنزین یکی از شناخته‌شده‌ترین سوخت‌ها و تولیدکنندگان آلاینده در جهان به شمار می‌رود.

دیزل

سوخت دیزلی بیشتر برای وسایل نقلیه سنگین مانند کامیون، تریلی، اتوبوس و… مورد استفاده قرار می‌گیرد. دیزل همانند بنزین یک سوخت فسیلی به شمار می‌رود اما پس از سوختن، دی‌اکسیدکربن کمتری را وارد جو زمین می‌کند. ممکن است با خود بگویید پس دیزل نسبت‌به بنزین انتخاب بهتری شمرده می‌شود اما این سوخت ترکیبات نیتروژن دی‌اکسید بیشتری را تولید می‌کند که بسیار مضر هستند. در سوی دیگر، مهم‌ترین مزیت این سوخت در برابر بنزین بهینه‌تر بودن آن است. موتورهای دیزلی همچنین از نمونه‌های بنزینی عمر طولانی‌تری دارند. این موتورها به‌جای پیروی از چرخه اتو از چرخه موتور دیزلی پیروی می‌کنند.

بیودیزل

زیست‌دیزل، بیودیزل یا بایودیزل نسخه‌ای محافظه‌کارانه از دیزل به شمار می‌رود که با محیط‌زیست هماهنگی بیشتری دارد. برای تهیه این سوخت به‌جای آنکه مانند سوخت دیزل عادی از منابع تجدیدناپذیر فسیلی بهره برده شود، از مواد طبیعی چون لیپید و اسیدهای چرب استفاده می‌شود. برای نمونه، روغن گیاهی یکی از محبوب‌ترین مواد اولیه تشکیل‌دهنده سوخت‌های بیودیزل است. از دیگر مواد اولیه قابل‌استفاده برای تهیه این سوخت می‌توان به چربی حیوانی، روغن نخل، روغن شلغم بیابانی و سویا اشاره کرد. سوخت حاصل از این مواد برخلاف دیزل و بنزین انتشارات گازهای گلخانه‌ای کمتری دارد.

اتانول

اتانول یک سوخت محیط‌زیست دوست دیگر محسوب می‌شود که انتشارات کربن بسیار کمی دارد. این سوخت زیستی که از مواد طبیعی چون جو، نیشکر و ذرت تهیه می‌شود یک مزیت ویژه دارد؛ می‌توان از اتانول در موتورهای درون‌سوز بنزینی استفاده کرد. در حالت عادی، از اتانول به‌عنوان یک افزونه برای بنزین اصلی استفاده می‌شود اما برخی خودروهای جدید به طور کامل از موتورهایی بهینه برای اتانول سود می‌برند. امروزه ۹۸ درصد از بنزینی که در ایالات‌متحده به فروش می‌رسد حاوی درصدی اتانول است.

CNG

CNG یا گاز طبیعی فشرده می‌تواند موتورهایی را که برای استفاده از این سوخت بهینه و تنظیم شده‌اند را روشن کند. نکته مثبت استفاده از گاز طبیعی، بی‌بو بودن آن در مقایسه با انواع دیگر و پام بودن آن است. تحقیقات نشان داده که این گاز در مقایسه با بنزین ۸۰ درصد تأثیر منفی کمتری روی لایه اوزون می‌گذارد.

خوشبختانه این نوع سوخت در ایران محبوبیت بالایی دارد اما متأسفانه درصد بالایی از خودروهای مصرف‌کننده آن به‌صورت دستی گازسوز یا دوگانه‌سوز می‌شوند که از توان خروجی نهایی موتورشان کاسته و در درازمدت هم عمر مفید آن را کاهش می‌دهد. بهترین کار این است که در خودرویی از گاز طبیعی فشرده استفاده کنیم که موتورش برای سوزاندن آن بهینه شده باشد.

LPG

LPG یا سوخت نفتی مایع به طور عمده با نام پروپان مایع شناخته می‌شود و یکی از پاک‌ترین سوخت‌های موجود برای موتورهای درون‌سوز است. در ایالات‌متحده، بیشتر خودروهای سواری عمومی، تاکسی‌ها و کامیون‌ها از این سوخت استفاده می‌کنند؛ البته که مانند CNG، موتور این خودروها هم باید برای سوزاندن LPG بهینه شده باشد. این سوخت در اوایل قرن بیست ویکم در انگلستان و استرالیا هم رواج داشت اما با کاهش قیمت بنزین از دور خارج شد.

بزرگ‌ترین ضعف LPG در مقایسه با بنزین آن است که ۳۰ درصد انرژی کمتری تولید می‌کند؛ بنابراین راننده مسافت کمتری را طی کرده و برای رسیدن به مقصد به سوخت‌گیری بیشتر نیاز دارد. ازآنجایی‌که خودروها برای استفاده از پروپان مایع باید آماده شوند، هزینه‌های اولیه هم به فاکتوری مهم تبدیل می‌شود و از ارزش استفاده از آن در خودروی شخصی می‌کاهد.

هیدروژن

امروزه هیدروژن اصلی‌ترین رقیب الکتریسیته برای تسلط به بازار سوخت‌رسانی آینده است. این سوخت که به‌عنوان یک انرژی پاک و تجدیدپذیر از آن یاد می‌شود، به‌صورت سلول سوختی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هیدروژن هیچ آلاینده‌ای تولید نمی‌کند و تنها خروجی آن آب خواهد بود. خودروهای هیدروژنی عملاً برقی هستند؛ به این صورت که به موتورهای برقی مجهز می‌شوند اما به‌جای آنکه شارژ این موتورهای برقی از ایستگاه شارژ تأمین شود، با موتور درون‌سوز هیدروژنی شارژ می‌شوند. راننده نیاز دارد تا مخزن هیدروژن را پر کند چرا که این ماده با تولید برق، مصرف می‌شود. هم‌اکنون برندهایی چون تویوتا و بی‌ام‌و و یاماها تمرکز بالایی روی توسعه موتورهای هیدروژنی دارند. نظر شما درباره این سوخت‌ها و جایگزینی آن‌ها با الکتریسیته چیست؟ آیا آینده صنعت خودرو خالی از موتورهای درون‌سوز خواهد بود؟