آیا شهر گمشده آتلانتیس واقعاً وجود داشته است؟

آتلانتیس، جزیره‌ای افسانه‌ای است که گفته می‌شود در گذشته‌های دور به زیر آب دریاها و اقیانوس‌ها رفته و تمدن پیشرفته آن محو شده است. در این زمینه دو سوال اصلی وجود دارد. اول اینکه آیا امکان دارد که بتوانیم این شهر گمشده را پیدا کنیم؟ مورد دوم که سوال اصلی نیز می‌باشد این است که آیا این شهر اصلاً وجود داشته است؟ در ادامه با دیجی رو همراه باشید.

یک پاسخ کوتاه به هر دو سوال خیر است که البته کاملا قطعی نیست. همه شواهد موجود نشان می‌دهند که افلاطون، زمانی در حدود سال 360 قبل از میلاد مسیح در مورد ایجاد یک ملت و امپراطوری واحد صحبت کرده تا خطرات نظام امپریالیسم تهاجمی را متذکر شود. در گفتار افلاطون، آتلانتیس اصلاً مدینه فاضله‌ای نبوده؛ بلکه آتلانتیس نسخه ایده آل و مد نظر از شهر آتن بوده که از مدت‌ها قبل از زمان افلاطون در ذهن دانشمندان و فیلسوفان وجود داشته است. جیل گنتزلر، استاد فلسفه در دانشگاه آمهرست می‌گوید:

آتن باستان بسیار شبیه به نظر افلاطون در مورد دولت ایده آل و واحد بود. افلاطون جزئیات مربوط به وضعیت چنین دولتی را در اثر معروف خود به نام جمهوری بیان کرده است. در توصیف افلاطون ساکنان آتلانتیس سرانجام پر از طمع مال و قدرت شدند و به ناعدالتی روی آوردند.

آتلانتیس کجاست؟

در متون افلاطون، آتلانتیس منطقه بسیار بزرگی بوده است که در آن زمان شامل شمال آفریقای امروزی و بیش از نیمی از ترکیه می‌شد. این جزیره افسانه‌ای در اقیانوس اطلس و جایی خارج از تنگه جبل الطارق واقع شده بود. این منطقه به حدی کافی بزرگ بوده که اگر واقعاً در جایی در زیر آب‌های اقیانوس اطلس قرار گرفته باشد، مطمئناً در نقشه‌های سونار کف اقیانوس دیده می‌شود. پس چگونه آتلانتیس که نمایانگر تمدن آرمان شهری مدرن می‌باشد، گمشده است؟

برای یافتن پاسخ این سوال می‌توانید به کتاب ایگناتوس دونلی مراجعه کنید. در سال 1882، نماینده سابق كنگره آمریكا کتاب Atlantis: The Antediluvian World را منتشر كرد. این کتاب 13 فرضیه را با محوریت این ایده که آتلانتیس واقعاً وجود داشته ارائه می‌دهد و در واقع مکانی را نشان می‌دهد که بشر اولیه برای مدت‌ها در صلح و خوشبختی در آنجا زندگی کرده است. به گفته دونلی آتلانتیس مرجع اصلی بسیاری از تمدن‌های باستان در سراسر جهان بوده است. دونلی معتقد است که اگر کسی سرنخ‌های نوشته افلاطون را دنبال کند، می‌تواند آتلانتیس را کشف کند.

مارک آدامز در سال 2015 در کتاب مرا در آتلانتیس ملاقات کنید: در آن سوی سه قاره در جستجوی شهر افسانه‌ای غرق شده، نوشت: “فصل اول کتاب دونلی تاثیر به سزایی بر آینده آتلانتیس شناسی داشته است.” او می‌گوید: ” این کتاب الگویی را به وجود آورد که مردم می‌توانند در دهه‌های آینده آن را دنبال و رازهایش را کشف کنند.”

طبق گفته آدامز، دونلی از کشف قابل توجهی که در اوایل دهه 1870 اتفاق افتاد الهام گرفت. یک باستان شناس آماتور با استفاده از ایلیاد (اثر حماسی هومر شاعر نابینای یونانی است که در آن از جنگ تروا که به‌خاطر دزدیدن هلن به دست پاریس اتفاق افتاد سخن به میان آمده است) ادعا کرد که شهر افسانه‌ای تروا را کشف کرده است. اگر تروا که مدت‌ها خیالی پیش نبود، واقعی بوده، پس چرا آتلانتیس چنین نباشد؟

جستجوگران آتلانتیس

در سال‌های اولیه پس از آنکه کریستف کلمب خبر کشف جهان جدید آمریکا را به اروپا برد، بسیاری ادعا کردند که آمریکا همان آتلانتیس افسانه‌ای است. اما بسیاری از جستجوها در واقع در قرن‌های 20 و 21 صورت گرفتند. برخی از جستجوگران به فوران آتشفشانی اشاره کردند که باعث تخریب مناطقی از جزیره سانتورینی در حدود سال 1600 قبل از میلاد شده بود و تمدن مینوسی را از بین برده بود. در سال 2018، یک تیم با شور و شعف زیاد اعلام کردند که مدرک اثبات وجود آتلانتیس را پیدا کرده‌اند. شواهد اصلی آن‌ها شامل مجموعه‌ای از قطعات سخت شده بتنی بود که در پارک ملی اسپانیا وجود دارد و بعد معلوم شد که این‌ها حوضچه‌های آزمایشی هستند که در سال 2004 و 2005 برای مطالعه‌ای در مورد زئوپلانکتون‌ها ساخته شده بودند.

کنت فدر، استاد برجسته انسان شناسی در دانشگاه ایالتی کانتیکت، در بیشتر دوران حرفه‌ای خود به بررسی ادعاهای موجود در رابطه با آتلانتیس پرداخته است. فدر می‌گوید: اگر چه هیچ مدرکی وجود ندارد که آتلانتیس همانطور که افلاطون توصیف کرده است وجود داشته، اما افرادی که تحت تأثیر این داستان قرار می‌گیرند گاهی اوقات می‌توانند به درون علم باستان شناسی کشیده شوند. طبق گفته فدر کارهای عملی و جدی زیادی در این زمینه انجام نشده است. او می‌گوید باستان شناسان چیزهای زیادی در مورد مکان‌های افسانه‌ای دیگر مانند استون هنج، اهرام مصر یا شهرهای ساخته شده توسط آزتک‌ها می‌دانند. اما اطلاعات و تحقیقات در رابطه با شهر افسانه‌ای آتلانتیس بسیار کم است. او امیدوار است که گروه‌ها و مراکز مختلفی برای کشف این راز سر به مهر وارد عمل شوند.