آیا می دانید جمعه سیاه چه روزی است؟

جمعه سیاه (Black Friday) یا روز خرید در آمریکا، آخرین جمعه ماه نوامبر بوده و روز پس از عید شکرگزاری است که در واقع عملا خرید برای کریسمس از این روز آغاز می‌شود.

اصطلاح جمعه سیاه «Black Friday» در سال 1960 به مناسبت افتتاحیه فصل خرید کریسمس ابداع شد. جمعه سیاه ابتدا در کشورهای مسیحی برگزار می‌شد، اما به سرعت به تمامی کشورهای جهان راه پیدا کرد! با این حال این جمعه، مناسبت مذهبی ندارد و تاریخ مشخصی برای آن در نظر نگرفته شده است. جمعه سیاه در روز بعد از عید شکرگزاری (چهارمین پنجشنبه ماه نوامبر) برگزار می‌شود و امسال (سال 2022) این روز مصادف است با 25 نوامبر.

از آنجایی که این روز را به عنوان روز آغاز خرید کریسمس در ایالات متحده در نظر گرفته‌اند، بیشتر فروشندگان صبح زود و حتی در نیمه‌های شب فروشگاه‌های خود را باز کرده و به ارائه‌ی تبلیغات فروش می‌پردازند. این روز به قدری اهمیت دارد که فروشگاه‌ها قبل از ساعت 4 صبح باز می‌کنند و مردم از همان زمان برای خرید به فروشگاه هجوم می‌آورند و باید تا قبل از آغاز شب خرید خود را انجام داده باشند. در این روز فروشنده ها محصولاتشان را با تخفیف بالایی به مردم به فروش می‌رسانند، صبح زودتر به سر کار می روند و شب دیرتر بر می‌گردند و گاهی پیش آمده محصولی 1000 دلاری را به قیمت 10 دلار به فروش برسانند!

جمعه سیاه روزی است که در آن خرده­ فروشان بعد از یک سال کسب و کار بی رونق بالاخره فروششان بالا می‌گیرد و البته برای خریداران روز ته کشیدن حسابشان به شمار می‌رود!

گفته می شود که این نام برگرفته از سازمان پلیس فیلادلفیا در دهه 1950 تا دهه 60 و توصیفی از روز ازدحام و ترافیک غیرقابل کنترل مربوط به حراج های پس از روز شکرگذاری است. پلیس که مسئولیت کاری دشوار و وقت گیری در کنترل ترافیک و درگیری های ناشی از ازدحام و یورش مردم به فروشگاه ها و خیابان ها برای خرید داشت، جمعه پس از روز شکرگزاری جز دردسر و سیاهی و سردرد ارمغانی  برایش نداشت و به همین خاطر نام «جمعه سیاه» را به این روز اختصاص داد. نخستین بار در سال 1966 فروشگاهی واقع در فیلادلفیا که به کلکسیون‌­دارها تمبر می‌فروخت، از این عنوان برای تبلیغات استفاده کرد.

جمعه سیاه، اما گاهی اوقات در کالیفرنیا و برخی از کشورهای دیگر نیز مشاهده شده است که روز بعد از “شکرگزاری” را به عنوان یک روز تعطیل برای کارمندان دولت، به جای یکی دیگر از تعطیلات فدرال مانند روز کلمبوس در نظر می گیرند و اکثر شرکتها این اجازه را به کارکنان خود می‌دهند که در این روز به خریدهای ویژه‌ی این روز بپردازند. بلک فرایدی به طور معمول شلوغ ترین روز خرید از سال 2005 به بعد لقب گرفته است.

جمعه سیاه یک روز طولانی است، بسیاری از خرده فروشان در ساعت 5 صبح و یا حتی پیش از آن اقدام به باز کردن فروشگاه خود می‌کنند چرا که انبوهی از مردم با هیجان و نگرانی در خارج از درب های فروشگاه در انتظار هستند تا هر چه زودتر خرید خود را انحام دهند. قیمت بسیار پایین فروشگاه ها ممکن است سودی را عاید فروشندگان نکند، اما با این حال، آنها برای جلب خریداران کارهای مختلفی انجام می دهند. به طور مثال بسیاری از خرده فروشان کوپن تخفیف ارائه می دهند، و یا به صورت آنلاین از قبل به مصرف کنندگان درباره‌ی اجناس و قیمت‌های آنها اطلاع‌رسانی می‌کنند تا خریداران از قبل برنامه ریزی داشته باشند.

در این روز اجناس محبوبی مانند دستگاه های الکترونیکی و اسباب بازی ها با بیشترین تخفیف در طول سال ارائه می شود و به همین جهت مردم برای بدست آوردن آنها سر و دست می شکنند. در ایران نیز، چند سالی است فروشگاه های آنلاین و یا سنتی این روز را به عناوین گوناگون برگزار می‌کنند.

در دو سال گذشته بیماری کرونا در جهان اثرات منفی بسیاری بر جای گذاشت و اکنون که موج این بیماری همه گیر تا حدودی فروکش کرده است باید دید که آیا امسال نیز جمعه سیاه، بازاری پر رونق خواهد داشت؟