دلکو چیست و چه وظیفه‌ای در خودرو به عهده دارد؟

یکی از قطعات مربوط به سیستم برق‌رسانی خودرو دلکو است که می‌خواهیم در نوشتار جدید بخش آموزش gsxr به وظیفه آن بپردازیم. همراه ما باشید.

سیستم برق‌رسانی خودرو جزو مهم‌ترین بخش‌های آن محسوب می‌شود چراکه برق اکثر بخش‌های رفاهی و ایمنی را تأمین می‌کند و هرگونه اختلال در این سیستم باعث مختل شدن کارکرد کلی خودرو خواهد شد. یکی از قطعات سیستم برق‌رسانی که در خودروهای قدیمی کاربراتوری بکار می‌رفت اما با پیشرفت تکنولوژی از وسایل نقلیه حذف شده است دلکو نام دارد.

دلکو چیست و چه وظیفه‌ای در خودرو به عهده دارد؟

دلکو که با نام distributor شناخته می‌شود قطعه‌ای برقی و مکانیکی است که در خودروهای کاربراتوری قدیمی بکار می‌رود. وظیفه اصلی دلکو انتقال برق از کوئل به شمع‌ها در زمان مناسب است و نام انگلیسی آن نیز به همین موضوع اشاره دارد. دلکو از بازوی چرخشی یا روتور وصل شده به بالای شفت دلکو تشکیل می‌شود. این روتور به‌صورت مداوم برق ولتاژ بالا را از کوئل دریافت می‌کند. دلکو برق را به شمع‌ها منتقل می‌کند تا فرایند احتراق ترکیب سوخت و هوا در محفظه احتراق رخ دهد. در اکثر پیشرانه‌های قدیمی شفت دلکو با میل‌لنگ کار می‌کند و در واقع به‌صورت مستقیم به آن متصل شده است. دلکو برق موردنیاز فرایند احتراق را بین شمع‌ها توزیع می‌کند. واضح است که هر شمع می‌بایست میزان مشخص و یکسانی از برق را دریافت کند و قطعه موردبحث ما در خودروهای کاربراتوری چنین کاری را انجام می‌دهد. البته باید دقت داشت که فرایند جرقه و احتراق به‌صورت هم‌زمان در تمامی سیلندرها انجام نمی‌شود و این بخش از سیستم، برق موردنیاز را به‌صورت منظم و با توازن خاصی به شمع‌ها منتقل می‌کند تا این کار انجام شود.

اما دلکو چگونه می‌تواند برق موردنیاز فرایند احتراق را به‌صورت منظم و در زمان مشخصی توزیع کند؟ این کار به وسیله میل‌لنگ انجام می‌شود. همان‌طور که در بالا اشاره شد قطعه موردبحث ما در اکثر پیشرانه‌ها به میل‌لنگ متصل است و با هر بار چرخش میل‌لنگ روتور دلکو نیز نیم دور می‌چرخد و فرایند توزیع برق بین شمع‌ها را کنترل می‌کند. بد نیست بدانید اولین سیستم جرقه‌زنی برقی سیستم جرقه‌زنی دلکو بود که روی کادیلاک مدل ۳۰ سال ۱۹۱۰ معرفی شد؛ اما اواخر قرن ۲۰ میلادی بود که سیستم‌های جرقه‌زنی الکترونیکی جای دلکو را گرفتند. با توجه به آنچه گفته شد مشخص می‌شود دلکو نقش مهمی در خودروهای کاربراتوری دارد و هرگونه اختلال در عملکرد آن می‌تواند باعث مشکلاتی شود. از جمله مشکلاتی که دلکوی معیوب در خودرو ایجاد خواهد کرد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کاهش قدرت پیشرانه: خرابی این قطعه می‌تواند باعث کاهش قدرت پیشرانه و حتی خاموش شدن آن شود. اگر دلکو از کار بیفتد مخلوط سوخت و هوا به خوبی نمی‌سوزد و همین موضوع دلیل کاهش قدرت و شتاب خودرو خواهد بود.

روشن شدن چراغ چک: به دلیل آنکه واحد کنترل پیشرانه گزارش عدم سوختن مناسب مخلوط سوخت و هوا را به کامپیوتر مرکزی می‌فرستد بنابراین در پشت آمپرها چراغ هشدار مربوط به آن روشن می‌شود.

نوسان دور موتور: یکی دیگر از علائم خرابی دلکو نوسان دور موتور است و به همین منظور می‌بایست قطعات داخلی آن همچون روتور و درپوش بررسی شوند.

افزایش آلایندگی و مصرف سوخت: درصورتی‌که شمع‌ها نتوانند برق لازم را از دلکو دریافت کنند جرقه‌زنی در زمان مناسب انجام نخواهد شد و این موضوع منجر به سوختن ناقص و افزایش آلایندگی و مصرف سوخت خواهد شد.

صداها و لرزش‌های غیرعادی: یکی دیگر از علائم خرابی قطعه مورد اشاره ایجاد صدا و لرزش غیرعادی در پیشرانه است چراکه زمان‌بندی جرقه‌زنی پیشرانه به هم می‌خورد و فرایند احتراق به‌ درستی رخ نمی‌دهد که نهایتاً باعث ایجاد صداها و لرزش‌های غیرعادی خواهد شد.

از آنجایی که به‌کارگیری قطعه یاد شده در خودروهای قدیمی مشکلات خاص خودش را داشت بنابراین با پیشرفت تکنولوژی سیستم‌های الکترونیکی جای آن را گرفتند. برای انتقال برق از دلکو به شمع‌ها کابل‌های مخصوصی موردنیاز بود که با توجه به موقعیت قطعه و شمع‌ها طول متفاوتی داشتند و همین امر زمان‌بندی مشخص دریافت برق توسط هر شمع را متفاوت می‌ساخت. علاوه بر آن تنظیمات دلکو به سرعت به هم می‌ریخت و مشکلات زیادی ایجاد می‌شد. خودروسازان هم‌اکنون از سیستم‌های الکترونیکی استفاده می‌کنند تا فرایند قطع و وصل جریان برق از طریق ECU کنترل شود. ECU می‌تواند مطابق با فاکتورهای دیگری همچون سرعت و میزان بار خودرو فرایند جرقه‌زنی را کنترل نماید که نتیجه آن کارکرد نرم‌تر پیشرانه خواهد بود.

فرق کویل و دلکو

کویل یا کوئل یکی از بخش‌های سیستم برق‌رسانی خودروست که تأمین برق فرایند احتراق را بر عهده دارد. کوئل ولتاژ تولید شده توسط باتری را تقویت می‌کند. دلکو نیز برق تقویت شده توسط کویل را بین شمع‌ها توزیع می‌کند و در واقع این دو قطعه مکمل کار یکدیگر هستند.

علائم خرابی دلکو

همان‌طور که گفته شد در صورت خرابی قطعه یاد شده مشکلاتی در خودرو مشاهده خواهد شد که از جمله آن‌ها می‌توان به روشن شدن چراغ چک در پشت آمپرها، افت توان و شتاب خودرو، افزایش مصرف سوخت و آلایندگی، لرزش موتور و ایجاد صداهای غیرعادی و… اشاره کرد.