مروری بر استودیوهای بزرگی که تعطیل شدند؛ درهای بسته

در این مقاله قصد داریم یادی کنیم از برخی از استودیوهای تعطیل شده‌ای که عناوین تاثیر گذار و جذابی را ساختند اما به دلایل مختلف زمین خوردند.

استودیوهای بازی سازی قلب تپنده‌ی صنعت گیمینگ هستند. خوب یا بد، بزرگ یا کوچک در نهایت همه‌ی این استودیوها اعضای پیکری واحد هستند که هر روز به سمت جلو در حال حرکت است. اما گاهی اوقات برخی از این استودیوها با وجود نوآوری و استعدادی که در ساخت بازی‌هایشان دارند به دلایل مختلف زمین می‌خورند. برخی از جایشان بلند می‌شوند و دوباره تلاش می‌کنند و برخی دیگر طوری زمین می‌خورند که دیگر توانی برای بازگشت ندارند. امروز قرار است به دسته‌ی دوم بپردازیم …

Ensemble Studios

Ensemble Studios یکی از شناخته شده‌ترین استودیوها در بین طرفداران آثار استراتژیک است. این استودیو سازنده‌ی برخی از جذاب‌ترین و پرطرفدارترین عناوین Real Time Strategy از جمله Age of Empires، Age of Mythology و Halo Wars است. اما چرا یکی از استودیوهایی که آثارش ستون‌های استوار ژانر استراتژی بودند بسته شد؟ بیایید به زمان تاسیس این استودیو برگردیم.

استودیوی Ensemble در سال 1995 کار خود را در راستای ساخت بازی‌های ویدیویی آغاز و اولین اثر خود یعنی Age of Empires را در سال 1997 عرضه کرد که حسابی با استقبال گیمرها روبه‌رو شد و در همین حین کمی توجه مایکروسافت را نیز جلب کرد که در نهایت منجر به خرید این استودیو توسط کمپانی مایکروسافت در سال 2001 شد.

این استودیو حدود 8 سال زیر پرچم مایکروسافت به ساخت عناوین جذاب مختلفی پرداخت تا اینکه در نهایت در سال 2008 اعلام کرد که پس از انتشار Halo Wars برای همیشه تعطیل خواهد شد. این مسئله برای بسیاری ناراحت کننده بود چرا که این استودیو یکی از با استعدادترین تیم‌های سازنده‌ی آثار استراتژیک را در خودش حفظ کرده بود و تعطیلی آن تنها منجر به محرومیت طرفداران این ژانر از عناوین جذاب این استودیو می‌شد.

لازم به ذکر است که این استودیو چندین و چند پروژه‌ی دیگر را نیز در برنامه‌ی خودش داشت که از جالب‌ترین آن‌ها می‌توان به بازی Titan که در واقع قرار بود یک اثر MMO از فرنچایز Halo باشد اشاره کرد اما متاسفانه با تعطیلی این استودیو تمامی این پروژه‌ها کنسل شدند.

Bizarre Creations

تعطیلی Bizarre Creations شخصا برای من بسیار ناراحت کننده بود چرا که عنوان Blur که ساخته‌ی این استودیو است یکی از عناوین ریسینگ مورد علاقه‌ام بود و همیشه دوست داشتم نسخه‌ای جدید از آن را ببینم اما متاسفانه با بسته شدن این استودیو تمام امید‌های من نیز پشت درهای بسته‌ی آن به دام افتادند.

استودیوی Bizarre Creations در سال 1988 و با نام Raising Hell Software کار خودش را آغاز و اولین بازی خود را با نام Combat Crazy برای Commodore 64 منتشر کرد. پس از گذشت چند سال این استودیو در سال 1994 به دلیل مسائل قانونی مجبور به تغییر نام خودش شد. در ابتدا نام “Weird Concepts” برای این استودیو مد نظر بود اما با کمی بازی با کلمات مترادف و هم معنا نام Bizarre Creations متولد شد. پس از انتخاب نامی تازه، این استودیو راه خودش را در ساخت آثار مسابقه‌ای با عنوان Formula 1 برای PlayStation و Windows آغاز کرد که در نهایت توانست به پر فروش‌ترین بازی سال 1996 اروپا تبدیل شود!

پس از موفقیت‌های مختلف، این استودیو رابطه‌ای نزدیک با کمپانی مایکروسافت پیدا کرد و از همین رو Project Gotham Racing را برای اولین کنسول Xbox منتشر کرد که به شدت مورد استقبال و ستایش قرار گرفت و نام Bizarre Creations را بر سر زبان‌ها انداخت. این موفقیت و استقبال از PGR باعث شد که این استودیو نسخه‌ی سوم این فرنچایز را نیز به عنوان یکی از عناوین روز عرضه‌ی Xbox 360 عرضه کند.

برای چندین سال همه چیز برای این استودیو به خوبی پیش می‌رفت و ندای ظهور یک نام بزرگ در ژانر مسابقه‌ای را به گوش می‌رساند تا اینکه سروکله‌ی سلاخ معروف صنعت گیمینگ، Activision پیدا شد و این استودیو را در سال 2007 خریداری کرد و اینجا بود که Bizarre Creations هر روز به مرگ خود نزدیک‌تر می‌شد.

این استودیو آخرین اثر خود یعنی Blur را منتشر کرد که مورد ستایش پلیرها و منتقدان قرار گرفت و یکی از خاص‌ترین آثار ریسینگ زمان خودش بود اما باز هم Activision به دلیل ناراضی بودن از فروش این بازی تصمیم به فروش استودیوی Bizarre Creations گرفت. این داستان چقدر آشناست. بله! درست است. این درست شبیه به همان بلایی است که این کمپانی بر سر Radical Entertainment آورد (شما می‌توانید مقاله‌ی کامل تاریخچه‌ی Prototype و سرنوشت Radical را از طریق این لینک مطالعه کنید).

در آخر سه ماه بعد و زمانی که هیچ خریداری برای این استودیو پیدا نشد Activision تصمیم به تعطیلی آن گرفت و این‌طور بود که یکی از استودیوهای با استعداد و نوآور در ژانر ریسینگ پس از حدود 20 سال سابقه در این صنعت، تنها پس از 3 سال کار زیر نظر Activision درهایش برای همیشه بسته شدند …

Acclaim Entertainment

اگر مقالات ابرقرمانی بنده را مطالعه کرده باشید، احتمالا نام Acclaim Entertainment بسیار به گوشتان آشناست. این کمپانی یکی از بزرگ‌ترین ناشران دهه‌ی 80، 90 و حتی اوایل 2000 میلادی بوده است و خودش نیز برخی آثار جذاب را در طول سال‌ها توسعه داده است.

Acclaim Entertainment در سال 1987 تاسیس شد و از آن پس ناشر بسیاری از لایسنس‌های شناخته شده از جمله بازی‌های Batman، Robocop، WWF، Scooby Doo و بسیاری دیگر از عناوین دهه‌ی 90 بود. همچنین این کمپانی سازنده‌ی برخی از نسخه‌های فرنچایز Turok از جمله Turok: Rage Wars بود.

اما پس از سال 2000 شروع به افت کرد و بر لبه‌ی ورشکستگی قرار گرفت و از همین رو شروع به گرفتن تصمیمات عجیب و غریب کرد. به عنوان مثال قبل از عرضه‌ی Turok: Evolution این کمپانی اعلام کرد هر کسی که در انگلستان نام خودش را به Turok تغییر دهد یا فرزندش را با این نام اسم گذاری کند 6000 پوند پول نقد دریافت خواهد کرد!! یکی دیگر از این موارد زمانی اتفاق افتاد که این کمپانی در حال تبلیغ بازی Burnout 2: Point of Impact بود. Acclaim اعلام کرد هر راننده‌ای که در کشور انگلیس به دلیل سرعت بالا جریمه شود، جریمه‌ی او را پرداخت خواهد کرد!

این موضوع حسابی از طرف مقامات این کشور مورد انتقاد قرار گرفت و در نهایت این کمپین متوقف شد. در نهایت پس از شکایات و تشکیل پرونده‌های مختلف که این کمپانی را درگیر کردند، Acclaim Entertainment در سال 2004 اعلام ورشکستگی کرد.

Neversoft

Neversoft هم جزو آن دسته از استودیوهایی است که بسیاری از ما با عناوینش خاطره داریم اما قبل از اینکه از آثار آن یاد کنیم بهتر است نگاهی مختصر به تاریخ آن بیاندازیم. Neversoft در سال 1994 با سه کارمند کار خودش را آغاز کرد.

در آن دوره پلتفرم هدف سازندگان کنسول‌هایی همچون Sega Genesis و یا NES بود و سازندگان نوپا بسیار راحت‌تر می‌توانستد جای پای خود را در بین سازندگان بازی‌های ویدیویی محکم کنند اما امروزه اگر استودیویی کوچک اثری جذاب تولید کند اما با استانداردهای ظاهری عناوین AAA مطابقت نداشته باشد بسیاری از تجربه‌ی آن صرف نظر می‌کنند و سازنده‌ی نوپای آن و زحماتش به فراموشی سپرده می‌شوند. عجب زمانه‌ای شده. بگذریم بهتر است از بحث دور نشویم.

استودیوی Neversoft در ابتدا با کمپانی Playmates که یک کمپانی تولید اسباب‌بازی ژاپنی بود وارد همکاری شد و وظیفه داشت اثری بر پایه‌ی یکی از سری اسباب بازی‌های این کمپانی یعنی Skeleton Warriors خلق کند و در اینجا بود که اولین بازی رسمی این استودیو با همین نام متولد شد و در سال 1996 برای Sega Saturn و PlayStation عرضه شد.

پس از گذشت دو سال، کنسل شدن دو عنوان و گذراندن راهی پر فراز و نشیب این استودیو در سال 1998 به مشکلات مالی برخورد و تا حدودی در وضعیت نامناسبی قرار گرفت. اما در اینجا بود که یک نام آشنا به سراغ آن‌ها آمد تا وظیفه‌ی ساخت یک پروژه‌ی کنسل شده را به آن‌ها محول کند. متوجه شدید درباره‌ی چه کمپانی‌ای صحبت می‌کنم؟ کاملا درست حدس زدید، Activision! فکر می‌کنم تا حدودی پایان کار این استودیو را با اشاره به Activision اسپویل کردم اما باید بگویم در این بازه از زمان این کمپانی هنوز به حرفه‌ی سلاخی روی نیاورده بود و برای چندین سال این همکاری با Activision به خوبی پیش رفت!

Neversoft وظیفه‌ی ساخت بازی Apocalypse را بر عهده گرفت که در واقع یک ایده‌ی کنسل شده توسط Activision بود. در همین حین این کمپانی از Neversoft خواست تا برای ساخت یک اثر با محوریت اسکیت سواری ایده‌پردازی کنند و که در نهایت به Tony Hawk’s Pro Skater تبدیل شد و حسابی مورد توجه قرار گرفت. از پس از آن این استودیو عناوینی همچون بازی فوق‌العاده جذاب و خاطره‌انگیز Spider-Man را برای PlayStation منتشر کرد که تا همین امروز همچنان جزو برترین آثار ابرقهرمانی محسوب می‌شود، علاوه بر آن Gun و فرنچایز پر طرفدار Guitar Hero نیز از دستاوردهای همین استودیو در طول سال‌ها بود.

پس از گذشت سالیان و دوشیدن فرنچایزهای زیر نظر این استودیو از جمله Guitar Hero توسط Activision، بلاخره این آی پی‌ها نیز به نقطه‌ای رسیدند که دیگر آن سودآوری پیشین خود را نداشتند و همه می‌دانیم Activision چه واکنشی به این مسئله نشان می‌دهد. در نهایت پس از همکاری در ساخت بخش Extinction Mode عنوان Call of Duty: Ghosts، اعلام شد که قرار است این استودیو با Infinity Ward ترکیب شود تا در ساخت عناوین فرنچایز Call of Duty به این استودیو کمک کند و از همین رو Neversoft پس از 20 سال فعالیت در صنعت بازی‌های ویدویی و به جای گذاشتن آثاری ارزشمند، در تاریخ 10 جولای سال 2014 برای همیشه تعطیل شد.

Midway

کمپانی Midway شاید یکی از بزرگ‌ترین کمپانی‌های صنعت گیمینگ در کل تاریخ باشد. Midway کار خود را از سال 1958 و با ساخت دستگاه‌های شهربازی آغاز کرد. در دهه‌ی 70 میلادی با ظهور Atari و پیشرفت نسبی بازی‌های ویدیویی، این کمپانی عنوان معروف و محبوب Space Invaders را برای آرکیدها منتشر کرد که به سرعت به موفقیت چشم‌گیری دست یافت و در فروشگاه‌های آرکید اسم و رسمی برای خود پیدا کرد و این اثر آغاز کننده‌ی راه این کمپانی در راستای فعالیت و رشد در صنعت نوپای بازی‌های ویدیویی بود.

این کمپانی در دهه‌ی 80 توانست به یکی از بزرگ‌ترین سازندگان ماشین‌های آرکید تبدیل شد و نام‌های نمادینی همچون Pac-Man را نیز به جامعه‌ی گیمینگ هدیه داد. اما همچنان با وجود گسترش بیشتر کنسول‌های خانگی در دهه‌ی 80، این کمپانی همچنان به تمرکز خودش روی آرکیدها ادامه داد تا بالاخره در سال 1992 با اثر Total Carnage پا به کنسول‌های خانگی گذاشت و آن را علاوه بر دستگاه‌های آرکید برای کنسول‌های خانگی و دستی از جمله NES، Game boy و Atari Jaguar منتشر کرد.

این کمپانی در همان سال علاوه بر Total Carnage، بازی Mortal Kombat را نیز منتشر کرد که امروزه یکی از بزرگ‌ترین فرنچایزهای مبارزه‌ای محسوب می‌شود. این تازه شروع راه این کمپانی در میدان پر رقابت کنسول‌های خانگی بود.

این کمپانی تا پایان دهه‌ی 90 پیشرفت‌های چشم‌گیری کرد به طوری که با ورود به قرن جدید به چهارمین ناشر بزرگ صنعت گیمنگ تبدیل شد و تا پایان سال 2005 چند استودیوی مختلف از جمله Surreal Software را خریداری کرد اما این موفقیت‌ها آن چنان طولانی نبودند. در طی سال‌های 2006 و 2007 این کمپانی ضررهای زیادی را متحمل شد و در راستای پایدار نگه داشتن وضعیت اقتصادی کمپانی در قرض فرو رفت و متاسفانه وضعیت بدتر و بدتر شد تا اینکه در نهایت در سال 2010 اعلام ورشکستگی کرد و برای همیشه بسته شد.

THQ

این مورد را می‌توان تا حدودی احیا شده فرض کرد اما در حال حاضر THQ Nordic تنها سایه‌ای از کمپانی سابق THQ است. این کمپانی در سال 1990 به عنوان یک کمپانی اسباب بازی سازی تاسیس شد و نام THQ را دریافت کرد که در واقع مخفف نام Toy Headquarters بود. THQ در ابتدا تا حدودی در صنعت گیمینگ حضور داشت و نشر برخی عناوین را بر عهده داشت.

حدودا سه سال پس از تاسیس THQ، این کمپانی در سال 1993 موفق به خرید استودیوی Black Pearl شد و از همین رو به طور مستقیم پا به دنیای بازی‌های ویدیویی گذاشت. در ابتدا Black Pearl بخشی از کلیت THQ بود و تمرکز کامل این کمپانی بر ساخت بازی‌های ویدیویی نبود اما پس از گذشت یک سال این کمپانی به کلی ساخت اسباب بازی را رها کرد و تمرکزش را به طور کامل بر صنعت گیمینگ گذاشت. THQ تا پایان دهه‌ی 90 در انتشار بسیاری از آثار همکاری کرده بود و به طور همزمان در حال گسترش خود نیز بود به طوری که فرصت همکاری در ساخت و انتشار عناوین بی‌شمار و بعضا برجسته‌ای را همچون نسخه‌ی Game Boy عنوان Hercules داشت. کمپانی THQ در سال 1999 استودیوی بازی سازی Pacific Coast Power & Light را خریداری کرد و آخرین سال قرن را با قدرت به پایان رساند.

THQ شروعی خوبی در اوایل 2000 داشت به طوری که در همین سال به حدود یازده استودیو در سراسر دنیا گسترش یافت. از آن پس این کمپانی نفوذ و اعتبار بیشتری در صنعت بازی‌های ویدیویی پیدا کرد و حتی به برخی از لایسنس‌های بزرگ همچون Spongebob و برخی دیگر از شخصیت‌های Nickelodeon دسترسی پیدا کرد و تا چندین سال عناوین متنوع و برجسته‌ای عرضه کرد و در این بین فرنچایزهایی همچون Saints Row و Darksiders را نیز خلق کرد که محبوبیت آن‌ها از هیچکس پوشیده نیست.

اما متاسفانه پس از گذشت چند سال این کمپانی در وضعیت اقتصادی بدی قرار گرفت و به همین دلیل در سال 2012 از Wells Fergo وامی 50 میلیون دلاری دریافت کرد اما در بازگرداندن آن به مشکل خورد و به همین دلیل در نهایت در سال 2013 تعطیل شد و کمی بعد توسط Nordic Games خریداری شد و تصمیم گرفتند که نام THQ را حفظ کنند و در نهایت نام این کمپانی به THQ Nordic تغییر یافت.

Visceral Games

استودیوی Visceral یکی از تاثیرگذارترین استودیو‌ها در ژانر وحشت بقا محسوب می‌شود. این استودیو در ابتدا با نام EA Redwood در سال 1998 تاسیس شد و اولین اثر ساخته شده توسط آن‌ها نیز Future Cop: LAPD نام داشت. Visceral تا قبل از سال 2008 در ساخت فرنچایزها و عناوین محبوبی نقش داشت، به عنوان مثال کمپانی EA به مدت چندین سال لایسنس 007 را در اختیار داشت و از همین رو Visceral را مسئول ساخت چندین اثر 007 کرد که از محبوب‌ترین آن‌ها می‌توان به Everything or Nothing اشاره کرد.

ساخت بازی‌های 007 و استقبال از آن‌ها باعث شد این استودیو بیشتر زیر نور توجه قرار بگیرد و دسترسی به لایسنس Lord of The Rings نیز به شناخته شدن هرچه بیشتر این استودیو کمک کرد. این استودیو همچنین فرنچایز Sims را نیز خلق کرده است که باز هم یکی دیگر از آثار محبوب آن‌ها به شمار می‌آید اما چیزی که این استودیو را ناگاه به عرش کشاند چیزی نبود جز Dead Space.

Visceral اولین نسخه‌ی Dead Space را در سال 2008 عرضه کرد که به سرعت به یکی از نمادهای ژانر Survival Horror تبدیل شد و نام Visceral Games را در کنار بزرگانی همچون کپ‌کام نشاند. Dead Space توانست ژانر وحشت را بهبود ببخشد و در کنار الگوبرداری‌هایی که از Resident Evil 4 داشت سعی داشت همچنان تمرکز خود را بر ارائه‌ی تجربه‌ی ترس خالص نگه دارد و همین تعادل بین اکشن و ترس در این اثر، توانست یکی از ارزشمندترین و جذاب‌ترین آثار وحشت بقا را پدید بیاورد.

پس از موفقیت نسخه‌ی اول Dead Space، نام استودیوی EA Redwood به Visceral Games تغییر یافت. محبوبیت و موفقیت‌های فرنچایز Dead Space با نسخه‌ی دوم آن نیز ادامه یافت و در کنار آن عناوین جالب دیگری همچون Dante’s Inferno نیز توسط این استودیو تولید و عرضه شد. حالا Visceral رسما به یک نماد در صنعت بازی‌های ویدویی تبدیل شده بود و نامش دائما بر سر زبان‌ها بود اما چیزی طول نکشید که رویکرد و تصمیمات غلط EA فرنچایز Dead Space را تضعیف و حتی نابود کرد.

طبق اطلاعات منتشر شده در حالی که Visceral Games تاکید داشت که نسخه‌ی سوم همچون نسخه‌ی اول پایبند به اصل وحشت بقای خودش باشد، EA به شدت تاکید داشت که نسخه‌ی سوم باید دارای بخش CO-OP و همچنین گیم‌پلی‌ای اکشن محور و سریع‌تر باشد تا مخاطبان بیشتری را جذب خودش کند. این تصمیم نه تنها منطقی نبود بلکه به کلی اصل ساختار Dead Space را زیر سوال می‌برد و در مقابل ریشه‌ی ترس بقای این فرنچایز می‌ایستاد.

متاسفانه EA گوشش به این حرف‌ها بدهکار نبود و به دلیل موفقیت‌های زیاد و سود فراوانی که این فرنچایز برایش به همراه داشت، به هر قیمتی به دنبال سود و فروش بیشتر بود. در نهایت نسخه‌ی سوم Dead Space در سال 2013 عرضه شد و همانطور که انتظار می‌رفت آن چنان مورد ستایش طرفداران و منتقدان قرار نگرفت. طی همان سال بازی Army of Two: The Devils Cartel نیز که ساخته‌ی این استودیو بود عرضه شد و به شدت مورد انتقاد قرار گرفت و نتوانست همچون نسخه‌های پیشین این مجموعه واقع شود و پس از این شکست رسما نفس‌های Visceral به شماره افتاد.

آن‌ها در سال 2015 آخرین بازی خود یعنی Battlefield: Hardline را عرضه کردند و پس از آن پروژه‌ای به نام Ragtag که با محوریت مجموعه‌ی Star Wars بود را به دست گرفتند اما در نهایت موفق به انتشار آن نشدند چرا که EA تصمیم به تعطیل کردن این استودیو گرفت و Visceral Studio رسما در تاریخ 17 اکتبر 2017 برای همیشه بسته شد.

سخن آخر

استودیوهای بی‌شماری در تاریخ گیمینگ وجود داشته‌اند که به سرنوشت اسامی نام برده در این مقاله دچار شدند اما نمی‌توان تمامی آن‌ها را در یک مقاله جا داد. مواردی که امروز به آن‌ها پرداختیم استودیوها و کمپانی‌های نام دار و شناخته شده‌ای بودند اما در طول سال‌ها تیم‌های کوچک، با استعداد و تازه کاری پا به رقابت در این میدان پر هرج و مرج گذاشتند اما بدون اینکه کسی حتی نامشان را بشنود محو شدند.

در آخر باید گفت که اکثر اوقات این استودیوها به دلیل اشتباهات کمپانی ناشر و رویکردهای غلط آن‌ها آثاری ضعیف تولید می‌کنند اما در آخر تنها کسانی که سرزنش می‌شوند و یا کار خود را از دست می‌دهند فقط و فقط سازندگان هستند و این مسئله واقعا مایه تاسف و ناراحتی است اما حداقل می‌دانیم که این افراد با استعداد، اثر خود را بر این صنعت وسیع گذاشته‌اند و حتی اگر خودشان نباشند، همیشه افراد خوش ذوق دیگری پیدا می‌شوند که این راه را ادامه دهند و از میراث آن‌ها محافظت کنند.