تازه‌ترین تصاویر تلسکوپ جیمز وب رازهای شفق‌ قطبی در سیاره مشتری را برملا کرد

در بزرگ‌ترین سیاره در منظومه شمسی، زمانی‌که ذرات باردار فضایی به جو مشتری برخورد می‌کنند، اثر درخشانی را در گازهای جوی ایجاد می‌کنند؛ فرایندی که مشابه شکل‌گیری شفق قطبی یا نورهای شمالی در زمین است.

به گفته پژوهشگرانی که تازه‌ترین تصاویر تلسکوپ فضایی «جیمز وب» را تجزیه و تحلیل کرده‌اند، شفق‌های قطبی در مشتری در مقایسه با زمین شدت بیشتری دارند.

تلسکوپ جیمز وب پیش‌تر نیز تصاویر شفق‌های سیاره نپتون را با جزئیاتی بی‌سابقه ثبت کرده بود. ثبت تصاویر شفق‌های سیاره نپتون دهه‌ها پس از آن‌ انجام شد که این رویداد برای نخستین‌بار توسط فضاپیمای «وویجر ۲» به هنگام عبورش از کنار این سیاره به صورت بسیار ضعیف شناسایی شده بود.

شفق‌های قطبی در زمین زمانی پدید می‌آیند که ذرات باردار خورشید با جو زمین برخورد می‌کنند که معمولا این پدیده در اطراف قطب‌های مغناطیسی این سیاره دیده می‌شود.

اما در سیاره مشتری، عوامل دیگری نیز علاوه بر طوفان‌های خورشیدی در شکل‌گیری شفق‌های قطبی نقش دارند. میدان مغناطیسی قوی این سیاره، ذرات باردار را از منابع دیگری مانند قمر مشتری که پوشیده از آتشفشان است، جذب می‌کند.

هنگامی‌که این ذرات به‌دلیل گرانش عظیم سیاره مشتری به داخل کشیده می‌شوند و شتاب می‌گیرند، با سرعت بالا به جو مشتری برخورد کرده و اثر درخشانی را در گازهای جوی ایجاد می‌کنند.

تلسکوپ جیمز وب به‌خاطر توانایی‌های منحصر به فردش توانسته است جزئیات بیشتری درباره نحوه شکل‌گیری شفق‌های قطبی در مشتری ارائه دهد.

گروهی از پژوهشگران بین‌المللی به سرپرستی جاناتان نیکولز از دانشگاه لیستر بریتانیا تصاویر جدید تلسکوپ «جیمز وب» از سیاره مشتری را که در کریسمس ۲۰۲۳ گرفته شده است، تجزیه و تحلیل کرده‌اند.

جاناتان نیکولز گفت: «چه هدیه کریسمسی بود. واقعا مرا شگفت‌زده کرد.» او گفت: «ما می‌خواستیم میزان سرعت تغییر شفق‌ها را بررسی کنیم و انتظار داشتیم که آن‌ها به آرامی و احتمالاً در مدت یک چهارم ساعت محو شوند. اما در عوض شاهد آن بودیم که همه یک منطقه شفق در حال جوشش بود و با نور ناگهان روشن می‌شود و گاهی اوقات ظرف یک ثانیه تغییر می‌کند.»

نتایج این پژوهش روز دوشنبه در مجله «نیچر کامیونیکیشنز» (Nature Communications) منتشر شده است.

منبع:‌یورونیوز