فشنگی هیدرولیک خودرو: علائم خرابی و هر آنچه باید بدانید
فشنگی هیدرولیک خودرو: علائم خرابی و هر آنچه باید بدانید
فشنگی هیدرولیک خودرو نقش مهمی در عملکرد نرم و دقیق فرمان دارد و به همین خاطر در این مقاله به بررسی نشانه‌های خرابی و روش‌های رفع آن می‌پردازیم.
یکی از مهم‌ترین فناوری‌های بکار رفته در وسایل نقلیه که باعث تسهیل فرایند رانندگی می‌شوند فرمان‌های هیدرولیک هستند. از جمله اجزای کلیدی سیستم هیدرولیک فرمان می‌توان به فشنگی هیدرولیک یا سنسور فشار هیدرولیک فرمان اشاره کرد که نقش مهمی در حفظ عملکرد خودرو ایفا می‌کند. این قطعه کوچک اما حساس با نظارت بر فشار روغن در سیستم هیدرولیک به کنترل و تنظیم عملکرد فرمان کمک می‌نماید. این مقاله به معرفی فشنگی هیدرولیک خودرو، نشانه‌های خرابی و عیب‌یابی آن اختصاص دارد.
فشنگی هیدرولیک چیست؟
این قطعه که هر از گاهی با سنسورهای دیگر خودرو از جمله فشنگی روغن اشتباه گرفته می‌شود وظیفه نظارت بر فشار روغن در سیستم هیدرولیک فرمان را بر عهده دارد. سنسور فشار هیدرولیک فرمان معمولاً روی لوله‌های فشار هیدرولیک و در نزدیکی پمپ هیدرولیک فرمان نصب شده و با ارسال پیام‌های خود به ECU وضعیت فشار سیستم را به مغز متفکر خودرو گزارش می‌کند. در سرعت‌های کمتر از ۵ کیلومتر در ساعت، فشنگی هیدرولیک خودرو با تشخیص افزایش فشار ناشی از چرخش کامل فرمان پیامی را به ECU ارسال خواهد کرد تا با افزایش دور موتور فشار لازم برای نرمی فرمان تأمین شود. چنین تجربه‌ای را بی‌شک در خودروهای داخلی و مونتاژی همچون پژو پارس، سمند و ۲۰۶ و همچنین محصولات خانواده تندر ۹۰ و ام وی ام وی داشته‌اید. وجود این سنسور باعث می‌شود از وارد شدن فشار اضافی به موتور و مجموعه هیدرولیک فرمان جلوگیری شود.
نکته دیگر اینکه فشنگی به عنوان یکی از اجزای ایمنی خودرو عمل کرده و در صورت بروز مشکل از آسیب‌های جدی به سیستم فرمان و موتور جلوگیری می‌کند. سنسور موردبحث اگرچه طراحی ساده‌ای دارد اما مؤثر عمل می‌کند تا تعادل بهینه‌ای بین کارایی و ایمنی در فرمان هیدرولیک برقرار شود. باید دانست فشنگی هیدرولیک از یک سوئیچ مشابه فشنگی روغن استفاده کرده و با افزایش فشار روغن، مدار الکتریکی باز و بسته می‌شود. این کار به ECU اجازه خواهد داد تا با تنظیم دور موتور فشار بر سیستم را مدیریت نماید؛ مثلاً فرض کنید فرمان را در دور آرام موتور تا انتها می‌چرخانید. در این حالت اگر فشار روغن بیشتر شود فشنگی فعال شده و ECU نیز پاشش سوخت را تنظیم می‌کند تا دور موتور کاهش نیابد. واضح است که چنین سیستمی در خودروهای قدیمی با سیستم‌های الکترونیکی ساده‌تر نقش مهمی دارد. البته در خودروهای جدیدتر، سنسور فشار هیدرولیک فرمان با برخی سیستم‌های دیگر ادغام شده و عملکرد دقیق‌تری دارد.
نشانه‌های خرابی فشنگی هیدرولیک
همانند هر قطعه دیگری، این سنسور نیز با احتمال خرابی مواجه می‌شود و در این صورت نشانه‌های زیر پدیدار خواهند شد.
- سفتی فرمان هنگام چرخاندن
- روغن‌ریزی از سیستم هیدرولیک
- صدای غیرعادی شبیه زوزه یا تق‌تق هنگام چرخش فرمان
- خاموش شدن خودرو در پیچ‌ها
- افزایش فشار روغن یا خاموش شدن پمپ هیدرولیک فرمان
- کاهش دور موتور و لرزش خودرو هنگام چرخاندن فرمان
- نرمی یا سفتی غیرعادی فرمان در سرعت‌های پایین
- عدم تغییر دور موتور در زمان چرخش کامل فرمان
دقت داشته باشید که برخی از این علائم ممکن است با مشکلات دیگر فرمان هیدرولیک همچون نشتی روغن یا خرابی پمپ هیدرولیک مشابه باشند و به همین خاطر عیب‌یابی دقیق منشأ مشکل ضروری خواهد بود.
بیشتر بخوانید: مهم‌ترین علت‌های سفتی فرمان هیدرولیک و راه‌حل‌های آن
خودروهای مجهز به فشنگی هیدرولیک
اکثر خودروهای ایرانی و مونتاژی چند دهه قبل به فشنگی هیدرولیک مجهز هستند. از جمله مشهورترین این خودروها می‌توان به پژو ۴۰۵، پارس، سمند، ۲۰۶، ال ۹۰، ساندرو و برخی محصولات ام وی ام اشاره کرد.
قیمت فشنگی هیدرولیک در سال ۱۴۰۴
در جدول زیر قیمت فشنگی برخی از خودروهای پرفروش داخلی از جمله خانواده پژو، ال ۹۰، ام وی ام و لیفان درج شده است. دقت کنید که قیمت قطعه بسته به شرکت سازنده، کیفیت قطعه و محل خرید ممکن است متفاوت باشد.
| نام خودرو | قیمت فشنگی هیدرولیک (تومان) |
| پژو ۲۰۶، ۲۰۷ و رانا | ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار |
| پژو ۴۰۵، سمند و پارس | ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار |
| ال ۹۰، ساندرو | ۱.۸ میلیون |
| ام وی ام X22 | ۱.۳ میلیون |
| ام وی ام ۱۱۰ | ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار |
| لیفان ۵۲۰ | ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار |
| لیفان X60 | ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار |
عیب‌یابی فشنگی هیدرولیک
به منظور اطمینان از اینکه مشکل سیستم هیدرولیک فرمان به فشنگی مربوط است یا خیر می‌توانید روش‌های زیر را بکار گیرید.
چک سطح روغن
یکی از عواملی که می‌تواند با خرابی فشنگی در ارتباط باشد کاهش سطح روغن هیدرولیک فرمان است. در صورتی که سطح روغن خیلی پایین باشد احتمال خرابی این قطعه وجود دارد.
بررسی سوکت برقی
سوکت و اتصالات سنسور را به منظور یافتن نشانه‌های سولفاته شدن و یا شل بودن بررسی نمایید.
تست فشار روغن
فرمان را تا انتها بچرخانید. اگر دور موتور کاهش یافت ولی پس از تعویض سنسور این مشکل برطرف شد پس فشنگی هیدرولیک خراب بوده است.
تست با دیاگ
با استفاده از دستگاه دیاگ کدهای خطای مربوط به سیستم هیدرولیک را بررسی نمایید تا ریشه اصلی مشکل مشخص شود.
توصیه‌ها
همان‌طور که گفته شد برخی از علائم خرابی این قطعه با سایر قطعات سیستم هیدرولیک فرمان خودرو مشابه است و به همین خاطر باید به یک متخصص مراجعه نمایید. تعویض فشنگی نیاز به دقت بالایی دارد و توصیه می‌شود توسط افراد ماهر و در تعمیرگاه‌های معتبر انجام شود. همچنین در صورت تعویض فشنگی حتماً از قطعات اصلی و باکیفیت استفاده نمایید.
نکات نگهداری فشنگی هیدرولیک
در جدول زیر چک‌لیست بررسی و نگهداری این قطعه مهم را درج کرده‌ایم.
| مورد نگهداری | توضیحات | فاصله زمانی/شرایط |
| بررسی ظاهری فشنگی | چک کردن سوکت و اتصالات برای سولفاته شدن، شل بودن یا آسیب فیزیکی | هر ۱۰ هزار کیلومتر یا سالی دو بار |
| تعویض روغن هیدرولیک | استفاده از روغن باکیفیت توصیه شده توسط خودروساز برای جلوگیری از آلودگی | هر ۴۰ تا ۵۰ هزار کیلومتر |
| آزمایش عملکرد فشنگی | چرخاندن فرمان تا انتها و بررسی تغییرات دور موتور یا سفتی فرمان | هر ۲۰ هزار کیلومتر یا به‌صورت ماهانه |
| بررسی نشتی روغن | کنترل شلنگ‌ها و اتصالات برای نشتی که می‌تواند به فشنگی فشار وارد کند | هر سرویس دوره‌ای (هر ۵ تا ۱۰ هزار کیلومتر) |
| تنظیم تسمه پمپ هیدرولیک | اطمینان از سفتی مناسب تسمه برای عملکرد بهینه پمپ و سنسور | هر ۳۰ هزار کیلومتر |
| هواگیری سیستم هیدرولیک | حذف هوای محبوس در سیستم پس از تعویض روغن یا تعویض فشنگی | بلافاصله پس از هر تعویض یا تعمیر |
| استفاده از دستگاه دیاگ | بررسی کدهای خطای مرتبط با سنسور فشار برای تشخیص زودهنگام خرابی | هر ۲۰ هزار کیلومتر یا در صورت مشاهده علائم خرابی |
تجربه رانندگان و مکانیک‌ها
به احتمال زیاد اکثر رانندگان خودروهای داخلی مخصوصاً پژو و سمند با پدیده تغییر دور موتور در زمان چرخاندن فرمان در دور آرام آشنا بوده‌اند اما دلیل آن را نمی‌دانستند. همان‌طور که گفته شد این موضوع به خاطر عملکرد فشنگی هیدرولیک است که در صورت خرابی می‌تواند حتی باعث خاموش شدن خودرو نیز شود. استفاده از قطعات اصلی و باکیفیت باعث رفع مشکلات ناشی از خرابی فشنگی هیدرولیک خواهد شد.
سؤالات متداول
- فشنگی هیدرولیک چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
این سنسور وظیفه نظارت بر فشار روغن در سیستم هیدرولیک فرمان را بر عهده دارد و با همکاری ECU مانع خاموش شدن خودرو در زمان چرخاندن فرمان به ویژه در حالت دور درجا می‌شود.
- نشانه‌های خرابی فشنگی هیدرولیک چیست؟
سفتی فرمان، صداهای غیرعادی همچون زوزه و تق‌تق، کاهش دور موتور و لرزش خودرو هنگام چرخاندن فرمان، نرمی یا سفتی غیرعادی فرمان در سرعت‌های پایین و عدم تغییر دور موتور در زمان چرخش کامل فرمان از جمله نشانه‌های خرابی این قطعه هستند.
- هزینه تعویض فشنگی برای پژو ۲۰۶ چقدر است؟
هزینه تعویض فشنگی پژو ۲۰۶ می‌تواند بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان باشد. البته باید مبلغ ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان نیز برای خرید خود قطعه کنار گذاشت.
- از کجا فشنگی هیدرولیک بخریم؟
توصیه می‌شود این قطعه را از نمایندگی‌های مجاز خودروسازان و فروشگاه‌های قطعات یدکی معتبر خریداری کنید.
- چگونه از خرابی فشنگی جلوگیری کنیم؟
بررسی منظم این قطعه از نظر اتصالات و سوکت، تعویض به هنگام روغن هیدرولیک فرمان و رفع زودهنگام مشکلات این سیستم از جمله نشتی روغن می‌تواند در افزایش طول عمر سنسور نقش داشته باشد.
نتیجه‌گیری
سنسور فشار هیدرولیک فرمان که در کشورمان با نام فشنگی هیدرولیک خودرو شناخته می‌شود جزو قطعات حساس سیستم فرمان است که بر میزان فشار روغن در سیستم هیدرولیک نظارت کرده و باعث عملکرد نرم و دقیق فرمان می‌شود. خرابی این قطعه می‌تواند مشکلاتی در عملکرد کلی خودرو به وجود آورد و حتی ریسک ایمنی را نیز در پی داشته باشد. استفاده از قطعات باکیفیت و اصلی و همچنین تعویض به موقع روغن هیدرولیک و بررسی سیستم از نظر نشتی و اتصالات نقش به سزایی در بهبود عملکرد آن خواهد داشت. اگر شما نیز تاکنون تجربه‌ای در این خصوص داشته‌اید حتماً در قسمت نظرات بازگو نمایید.
