
دلایل رکود: از قطعی برق تا بلاتکلیفی مدیریتی
بر اساس گزارش اتاق بازرگانی ایران، عوامل متعددی در این سقوط تاریخی نقش داشتهاند:
- قطعیهای مکرر برق: بیشترین افت مربوط به شاخص «مصرف حاملهای انرژی» با کاهش ۳۰ واحدی (از ۵۱.۲ به ۲۱.۲) بوده که مستقیماً ناشی از قطعیهای برق در خرداد است.
- کاهش تولید: شاخص «میزان تولید محصولات» از ۴۵.۱ به ۱۹.۴ واحد رسید؛ افتی ۲۵.۷ واحدی.
- کمبود مواد اولیه: موجودی مواد اولیه از ۵۶.۹ به ۲۹.۲ واحد کاهش یافته است.
- افزایش قیمت نهادهها: شاخص «قیمت خرید مواد اولیه» هرچند کمی افت داشته (۷۵ به ۷۰.۷) اما همچنان بالای مرز ۵۰ قرار دارد.
- بلاتکلیفی در خصوصیسازی: تداوم دخالت دولت در سیاستگذاری، علیرغم واگذاری مدیریت ایرانخودرو، همچنان پابرجاست و سایپا نیز در وضعیت نامشخص قرار دارد.
- نااطمینانی نسبت به آینده: شاخص «انتظارات تولید در ماه آینده» از ۴۹.۶ به ۳۱.۷ واحد سقوط کرده که بیانگر ناامیدی شدید فعالان صنعت خودرو است.
افت فروش و صادرات؛ نشانههای رکود عمیقتر
- فروش خودرو: شاخص فروش از ۴۰.۸ به ۲۰ واحد کاهش یافته و آمار کدال نیز افت ۳۸.۱ درصدی تولید خودرو در خرداد نسبت به اردیبهشت را تایید میکند.
- میزان سفارش جدید: کاهش از ۴۰.۹ به ۲۳.۴ واحد.
- سرعت انجام سفارش: افت از ۴۸.۸ به ۲۹.۶ واحد.
- صادرات: کاهش از ۴۹.۱ به ۴۰.۹ واحد.
پیامدهای این وضعیت برای بازار خودرو
با توجه به کاهش سفارشها، افت موجودی مواد اولیه، ناامیدی از بهبود شرایط، و تداوم سیاستگذاریهای نامتناسب، میتوان پیشبینی کرد که:
- تولید در تابستان ۱۴۰۴ نیز بهشدت محدود باقی خواهد ماند.
- تأمین قطعات یدکی و خدمات پس از فروش با مشکلات جدیتری روبهرو میشود.
- قیمت نهایی خودروها بهرغم رکود تولید، بهواسطه رشد قیمت نهادهها احتمالاً افزایشی خواهد بود.
شامخ خرداد ۱۴۰۴ بهوضوح نشان میدهد که صنعت خودروی ایران با بحرانی ساختاری و چندوجهی مواجه شده است؛ بحرانی که اگر با اصلاحات بنیادین در سیاستگذاری، آزادسازی واقعی اقتصاد و تأمین زیرساختهایی چون انرژی و ارز همراه نباشد، در ماههای آتی وضعیت را از این هم وخیمتر خواهد کرد. نظر و پیشبینی شما چیست؟